(Vanchuongphuongnam.vn) – Chiều nay cả xóm Bùn trú ngụ dưới đáy ao bỗng ồn ào cả lên vì câu chuyện của cô Ốc Nhồi. Thôi thì thiên hạ ngồi đâu cũng thấy bàn tán rôm rả về cái tin: phía trên mặt nước còn có trời xanh cao và rộng lắm, có ông mặt trời sưởi ấm muôn loài, mặt đất không có nước, trên ấy còn có cả mây bay không cần đuôi và vây… Lạ thế ai mà tin được.
Ảnh minh họa – Nguồn internet
Từ khi nhận biết mọi vật xung quanh, bà Hến suốt ngày cắm mặt vào khối bùn đáy ao để mưu sinh, thân hình giống như hai chiếc quạt giấy xòe ra úp vào nhau to hơn móng tay cái một chút, màu xanh đen. Khi nghe cô Ốc Nhồi kể chuyện phía trên nước có mây bay lượn không cần vây, đuôi như lũ cá làm cả nhà bà Hến bò lăn ra cười. Bà Hến bảo:
– Cô Ốc Nhồi giống như hòn đá đen, không chân, không đuôi, không vảy; suốt ngày úp mặt xuống bùn, lê đi từng tý một thì làm sao bơi lội được như cá mà khoe vượt lên trên cả mặt nước để thấy… trời? Trời là gì nhỉ, nó có giống nước không? Chuyện hoang đường.
– Bà Hến nói phải lắm!
Bà Ngao ở bên cạnh tán đồng. Không viết bà Ngao bao nhiêu tuổi nhưng thân hình to lớn lắm, lớn gấp cả trăm lần bà Hến. Bà Ngao nhìn bên ngoài gần giống hình quả bàng khổng lồ bị bổ đôi rơi xuống ao, chỉ khác cái áo giáp bao bọc quanh thân màu vàng nhạt có vân óng ánh màu ngọc trai. Bà Ngao quanh năm lặn ngụp dưới bùn giống như bà Hến, chưa bao giờ cất mình lên khỏi đám bùn nên đồng tình với bà Hến cũng là chuyện đương nhiên rồi.
Nhìn các loài cá bơi lượn, cư dân định cư dưới đáy ao kết luận: muốn bơi được trong nước phải có vây và đuôi. Loài nào không có những thứ ấy sẽ không thể cất mình lên khỏi mặt bùn. Cư dân xóm Bùn dưới đáy ao ngoài gia đình ốc, hến, ngao còn có bọ ăn mày. Bọ ăn mày thân hình chỉ lớn hơn đầu đũa một chút, có sáu chân, thân không có vỏ bọc ngoài cứng như ốc, hến; cũng không có vảy như cá mà khoác chiếc áo màu đất, có nhiều khớp nối nhìn gần giống như áo của tôm tép. Đầu và ngực bọ ăn mày nhỏ bằng một phần năm bụng. Nhìn bụng bọ ăn mày trông phát sợ, vừa to, vừa dài giống như cái váy cũ của một bà già. Trên lưng bọ cũng có một đôi cánh nhỏ xíu, nghe đâu đó là di truyền của cha mẹ để lại, chứ bọ ta chưa bao giờ gặp họ cả. Anh em nhà bọ giống như đám trẻ mồ côi, quanh năm kiếm ăn nơi đáy ao, an phận với cuộc sống thường ngày. Có lẽ do bề ngoài xấu xí nên người ta đặt tên cho bọ là Ăn Mày. Hôm nay nghe cái tin sốt dẻo nói về trời, về mây… lạ quá cứ tròn mắt ra mà ngạc nhiên. Một con bọ lớn nhất đám, mon men đến gần cô Ốc Nhồi, hỏi:
– Có thật trên nước còn có trời, có mây không?
– Đúng vậy thật đấy.
– Có đẹp không?
– Đẹp lắm và đặc biệt còn có cả gió nữa, những cơn gió thật tuyệt vời.
– Gió như thế nào, có lớn hơn cụ cá Chép hay qua đây không?
Cô Ốc Nhồi cười nghiêng ngả, cười đến mức bắn cả bùn dưới mặt lên vỏ, một lúc sau mới trả lời:
– Gió á, to hơn cả cái ao này, gần bằng trời ấy chứ; nhưng ta chỉ cảm nhận được thôi, còn thấy thì chưa.
– Sao lạ thế, không thấy mà chỉ cảm nhận được thôi à?
– Ừ, muốn biết hãy lên đó một chuyến cho biết.
– Đường đi có xa không, có khó lắm không ạ?
– Cô không có chân còn đi được, cháu có hẳn sáu cái tay chân thế kia mà lại sợ khó khăn gian khổ thì làm sao thoát khỏi mặt bùn, mở tầm mắt với thiên hạ?
Nghe cô Ốc Nhồi nói vậy, bọ Ăn Mày hình như mắc cỡ, đôi mắt to quá cỡ, lồi ra trên đỉnh đầu cũng đỏ lên thì phải, ấp úng hỏi:
– Cô đi đường nào để lên được trời?
– Không phải lên trời mà lên khỏi mặt nước để nhìn thấy trời. Cháu có thấy cái cây chỗ kia không? Đấy cứ theo cây ấy mà đi, đi mãi sẽ hết nước và thấy trời, mây bay và những điều lý thú phía trên ấy.
Nghe vậy, bọ ta mừng lắm, quyết về từ biệt đám bạn để đi thám hiểm bầu trời. Đám bọ ăn mày con thì khen có chí, có con lại chê dở hơi, tự nhiên đi tìm cái cực vào thân, không may còn mất mạng ấy chứ. Một con tép đi ngang qua còn dèm pha:
– Đúng là lũ ngốc, cô Ốc Nhồi phải liều mình bám cọc leo lên trên ấy để đẻ trứng, nhờ ông mặt trời ấp hộ mới nở thành con; còn đám bọ các cậu á, đi khỏi mặt bùn chỉ làm mồi cho lão cá Chuối, cá Trê thôi.
Cả đám bọ nghe Tép nói đều dựng cả râu lên, tỏ vẻ khiếp sợ lắm. Bọ Ăn Mày lớn không những không sợ mà còn tăng thêm tò mò muốn khám phá bầu trời nên quyết chí ra đi.
*
Hôm sau, bọ Ăn Mày lớn từ biệt lũ bạn và cư dân xóm Bùn bò đến gốc cây tre hôm qua cô Ốc Nhồi chỉ, bắt đầu cuộc hành trình. Cây cọc tre được cắm xuống mặt ao để báo mực nước, trên thân cây sơn đen, đỏ cách quãng và ghi các con số. Bọ ta cứ bám cây leo lên, càng lên cao, mặt nước hình như càng ấm hơn và có nhiều loài cá bơi lượn xung quanh. Một đàn cá mương thân chỉ lớn bằng ngón tay út, vảy màu trắng, sáng lấp lánh bơi ngang qua chợt reo lên:
– A, bọ Ăn Mày tập leo cây kìa.
– Chắc bọ đi du lịch đấy. – Một con khác trả lời.
– Không phải đâu, bọ ăn mày đi tìm ba má đấy.
Một cụ cá chép to đùng, to đến nỗi vảy của cụ to hơn cả bà Hến xóm Bùn, vừa bơi ngang qua cũng dừng lại góp chuyện. Một con cá mương ngạc nhiên hỏi lại:
– Cụ ơi, thế con bọ Ăn Mày này bị lạc đường à?
– Không phải vậy đâu. Ba má bọ ăn mày sống trên mặt nước, nhưng khi sinh nở lại gửi trứng xuống nước, nhờ nước ấp hộ, đủ ngày tháng nở ra bọ ăn mày. Bọ ăn mày khi trưởng thành phải tìm đường bò lên khỏi mặt nước, phơi khô bộ áo quần xấu xí để lột xác thành con chuồn chuồn xinh đẹp.
Nghe cá chép nói thế, bọ Ăn Mày cũng ngạc nhiên không kém, vội hỏi:
– Lúc nào cháu lột xác được ạ?
– Khi nào cháu leo lên khỏi mặt nước một chút để ông mặt trời hong khô quần áo đang mặc, cháu sẽ bỏ lại bộ đồ cũ, mặc bộ đồ mới có thêm đôi cánh để bay lượn trong không gian. Khi ấy thỏa thích ngắm cảnh đẹp trên mặt đất không có nước như ở đây và sẽ gặp gia đình cháu trên ấy.
– Thật vậy à cụ?
Bọ Ăn Mày hớn hở hỏi lại, cụ Cá Chép gật đầu rồi khẽ cong đuôi, vẫy nhẹ, cả thân hình to lớn lao vút về phía trước. Đám cá Mương gần trăm con bơi vòng quang con bọ Ăn Mày cổ vũ, động viên. Vùng nước sáng dần lên, cảnh vật cũng nhìn thấy được xa hơn, hình như đã sắp lên khỏi mặt nước.
– Chuối đấy, chạy đi!
Bỗng một con cá Mương hét lên, cả bầy cá Mương cuống cuồng chạy trốn. Bọ Ăn Mày nhìn lại phía sau đã thấy một con cá khổng lồ, đầu tròn lẳn như bắp chân người, há miệng nhe ra đầy những răng trắng nhọn hoắt đang lao như tên bắn về thẳng phía mình. Nó bủn rủn tay chân, suýt tuột chân ngã nhào xuống nước thành mồi cho con quái vật ăn thịt. Bản năng sinh tồn trỗi dậy, trong khoảng khắc giữa cái sống và cái chết hết sức mong manh, bọ Ăn Mày vội vã bò qua phía bên kia, ẩn mình sau cây, cũng vừa lúc lão cá Chuối lao đến, ngoạm một cái thật mạnh vào cây tre, để lại hai đường xước dài. Đớp hụt mồi, mắt lão Chuối đỏ ngầu lên, bơi vòng ra xa rồi quay lại nhìn, thấy bọ Ăn Mày đang núp phía đối diện liền há mồm đỏ lòm lao thẳng đến định nuốt sống. Bọ Ăn Mày theo bài cũ, vội chạy qua phía đối diện để tránh thì phát hiện ra một con cá Trê đen thui, mình không một cái vảy, đầu bẹp lép; có một chùm râu mọc từ hai bên mép và bốn cái dưới cằm, nhìn giống một cụm rễ cây, cũng há mồm nhe răng lao đến.
Bọ Ăn Mày thoáng nghĩ: thôi thế là hết, hết được gặp gia đình, dòng họ đang bay lượn trong không trung; hết được thấy mặt trời và mây bay không đuôi… Nhưng rồi bản năng sinh tồn trỗi dậy, bọ Ăn Mày lại bám cây xoay ngang. Hai con cá dữ đớp hụt mồi liền quay lại tấn công nhau. Con cá Chuối tức giận vì nghĩ con cá Trê cướp mồi của mình nên húc một cái thật mạnh vào bụng cá Trê. Cá Trê cũng không phải tay vừa, tung ngay một một cú đánh chí mạng bằng cái ngạnh dài nhọn hoắt mọc nơi mang tai, làm bay hẳn một chiếc vảy của cá Chuối. Tranh thủ hai kẻ thù bận choảng nhau, bọ Ăn Mày vội vã leo tuốt lên cây, ra khỏi mặt nước và thích thú reo lên:
– Trời là đây sao?
Chênh chếch về phía tây, ông mặt trời tròn như chiếc đĩa, bốc cháy dữ dội. Sau lưng ông mặt trời, bầu trời xanh lơ hiền hòa, thân thiện hiện ra. Thỉnh thoảng những đám mây trắng bồng bềnh bơi qua. Bọ Ăn Mày chợt nghĩ: lũ mây lạ quá, chẳng ra hình thù gì cả và cũng không có vây, không có đuôi, thế mà vẫn bơi được, bơi nhanh hơn cả cụ cá Chép dưới ao, tại sao thế? Gần nơi đầu cây tre, một đám trứng màu hồng nhạt của cô Ốc Nhồi chắc phải hơn trăm quả tròn như hòn bi con dính vào nhau, bám chặt vào cây. Bọ Ăn Mày bò qua đám trứng ốc để lên đỉnh cây tre, nhìn ngắm trời được rõ hơn.
“Ào!” Nghe tiếng động dưới mặt nước, bọ Ăn Mày nhìn xuống thì… cái miệng lởm chởm đầy răng nhọn của lão cá Chuối há to hết cỡ, rời khỏi mặt nước nhằm bọ Ăn Mày bay đến. Trời, lên đến đây rồi mà vẫn còn bị truy sát sao, bọ Ăn Mày đau đớn kêu lên vì không kịp lẩn trốn nữa, nhắm mắt cam chịu… “Tùm!” Tiếng rơi của cả thân hình to lớn của lão cá Chuối xuống mặt nước tạo nên tiếng vang lớn, nước bắn tung tóe; có hạt văng trúng vào mặt Ăn Mày. May quá, chắc là Ăn Mày đã leo lên cao quá tầm với nên lão cá Chuối không nhảy tới, hú vía.
*
Leo đến đỉnh cây tre, bọ Ăn Mày sung sướng nhìn ngắm mây, trời rộng mênh mông và lạ hơn, trên mặt đất không có nước, mà có nhiều loài cây, to nhỏ khác nhau cùng sinh sống. Lạ hơn nữa, bộ áo giáp thân đốt mang theo trên mình từ thuở lọt lòng hình như đang nhẹ dần, nhẹ dần rồi vỡ ra. Từ trong lốt một con bọ Ăn Mày xấu xí, rũ bỏ bộ cánh cũ, bỗng hiện lên một thân hình hoàn toàn khác, màu đỏ tươi có đôi cánh mỏng tanh. Một cơn gió thoảng qua và hình như có tiếng reo vang lên:
– A, một con chuồn chuồn!
– Ai nói đấy?
Bọ Ăn Mày vẫy vẫy cánh, ngạc nhiên cất tiếng hỏi. Một cơn gió ào đến, cất tiếng trả lời;
– Ta là Gió đây, ta đang nói về cháu đấy, Chuồn Chuồn.
– Cô có nhầm không? Cháu là bọ Ăn Mày chứ!
– Ừ, trước đây cháu là bọ Ăn Mày sống dưới nước; giờ lột xác thành Chuồn Chuồn rồi đấy. Cháu có cánh, hãy vẫy cánh và bay lên theo cô nào.
Bọ Ăn Mày từ từ vẫy nhẹ, rồi vẫy mạnh cánh một chút, thân mình theo gió bay lên, bỏ lại bộ quần áo cũ rách nát nơi đầu cọc, chao nghiêng qua mặt ao; nó sung sướng reo lên:
– Cháu biết bay rồi, bọ Ăn Mày biết bay rồi.
– Bây giờ cháu không còn là bọ Ăn Mày nữa mà là Chuồn Chuồn, Chuồn Chuồn Ớt.
– Cô Gió ơi, sao lại gọi cháu là Chuồn Chuồn Ớt?
– Vì cháu có thân hình màu đỏ như quả ớt chín nên mới có tên như thế.
– Cháu cảm ơn cô!
Chuồn Chuồn Ớt sung sướng nói với cô Gió rồi nghiêng cánh bay vút lên cao. Trời đất bao la, cây cối tốt tươi, nhà cửa cao chọc trời và con người… bao nhiêu thứ mới lạ; giờ là lúc phải đi khám phá xung quanh, đi tìm ba má. Ba má chắc ở phía mặt trời, Chuồn Chuồn Ớt nghĩ và bay đi; nó đuổi theo cô gió, bay lên cao dần, cao dần. Một chân trời rộng mở phía trước.
Tháng mười năm 2017
H.C
