Mai Văn Phấn dịch từ tiếng Nga
Afag Shikhly (Shikhlinskaya) sinh năm 1969, tại thành phố Baku, Cộng hòa Azerbaijan. Năm 1990, bà tốt nghiệp bác sĩ đa khoa tại Viện Y tế, mang tên nhà văn và nhà cách mạng Azerbaijan Nariman Narimanov. Năm 2018, tốt nghiệp Viện Văn học mang tên nhà văn Makxim Gorky tại Mátxcơva.
Afag Shikhly hiện là bác sĩ, nhà thơ, nhà báo, dịch giả. Thành viên của Liên đoàn Nhà văn Á-Âu (2012), Azerbaijan (2014), thành viên Liên đoàn các nhà báo Azerbaijan (2013), thành viên Ban Cố vấn của Liên minh các nhà văn trẻ Thổ Nhĩ Kỳ thế giới (2013). Là người sáng lập và đồng Chủ tịch Hội Phụ nữ Mátxcơva mang tên “Hồi sinh di sản Azerbaijan – Nijat” (2015). Tổng thư ký Liên hiệp các nhà văn Azerbaijan tại Mátxcơva (2015).
Từ năm 2003, tác phẩm của Afag Shikhly đã được giới thiệu trên các tạp chí của Azerbaijan, Thổ Nhĩ Kỳ, Nga, Nhật Bản, Đức, Latvia, Kazakhstan, Uzbekistan và nhiều quốc gia khác. Các tác phẩm của bà đã được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới. Tác giả của hơn hai mươi cuốn sách, trong đó một số cuốn tiêu biểu đã được xuất bản: «Дуэт Сакуры» (tạm dịch: “Hoa anh đào sóng đôi”, Nhật bản), «Чырыткы» (“Свет” – tạm dịch: “Ánh sáng”, Tuva), «Бехет йолдызы» (“Звезда счастья” – tạm dịch: “Ngôi sao hạnh phúc”, Tatarstan), «Достларым, бана да бахар гендерин» (“Пришлите мне весну, друзья” – tạm dịch: “Hãy cho tôi mùa xuân, hỡi bạn bè), «Курбет рузгарлары» (“Ветра чужбины” – tạm dịch: “Những ngọn gió miền đất xa lạ”, Thổ Nhĩ Kỳ) v.v…
Afag Shikhli là tác giả của nhiều bài thơ, truyện, tiểu luận và bài báo. Bà được biết đến như một dịch giả thơ và văn xuôi từ các ngôn ngữ Nga, Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraina, Uzbekistan, Tatar, Yakut, Bashkir, Tuvan và Việt Nam…
Bà đã tham gia dịch các cuốn sách: «Новые казахские стихи» (tạm dịch: “Những bài thơ mới của người Kazakhstan”, «Антология новой татарской поэзии» (tạm dịch: “Tuyển tập thơ mới của người Tatar”, «Стихи поэтов Архангельской области. Притяжение пространства» (tạm dịch: “Những bài thơ của các nhà thơ vùng Arkhangelsk. Sức hút của không gian”), «Мой друг апрель» (tạm dịch: “Tháng tư bạn tôi”, Yakutia, “Снег в апреле» (tạm dịch: “Tuyết tháng tư”, Hungary), «По следам любви» (tạm dịch: “Theo bước chân tình yêu”, Rumani), «Дерево Лейлы» (tạm dịch: “Cây Leyla”, Uzbekistan), «Освети мое сердце» (tạm dịch: “Thắp sáng trái tim tôi”, Israel), «Gün doğarkən» (tạm dịch: “Mặt trời mọc”, Việt Nam). Bà là tác giả của dự án văn học, hợp tuyển gồm 3 tập: «Словесный мир врачей» (tạm dịch: “Thế giới ngôn từ của bác sĩ”).
Afag Shikhli được nhận huân chương «Мехрибан Ана» (“Добрая мать” – tạm dịch: “Người mẹ nhân hậu”) của Quỹ Dede Korkut (2013), đoạt giải thưởng Quốc tế Shahmara Akbarzadeh (2014), hai lần đoạt giải A mang tên nhà thơ Mikail Mushfik – được thành lập bởi Liên hiệp các nhà văn Azerbaijan (2014, 2015).
Từ năm 2000 Afag Shikhli cùng gia đình định cư tại Mátxcơva, LB Nga.
Nhà thơ Afag Shikhly
Chúng ta là haı…
Ta bên nhau một mình lặng lẽ
Chỉ đôi ta chung một trái tim,
Em tự hỏi riêng mình rất khẽ,
Trái tim em biết có yêu anh?
Ôi, ước gì anh cũng nghe thấy
Trái tim em cất tiếng thì thầm
Cả ngàn lần yêu anh biết mấy
Và ngàn lần chung thủy chẳng phân vân!
Quê hương Baku!
Baku thân yêu! Tôi nhớ bạn vô cùng!
Hãy nói đi, bạn có nhớ tôi không?
Tôi cảm nhận thẳm sâu trong từng hơi thở,
Của nhịp tim yêu rộn rã máu hồng
Chẳng khi nào bạn muốn nỗi buồn tôi
Tự lớn lên, mà tôi phải gánh chịu.
Tên của tôi là cố hương xa vời,
Hướng về bạn và vô cùng yêu bạn!
Sau phút cuối đời, tôi được bạn an ủi
Bạn là Mẹ hiền muôn vàn kính yêu!
Là Tổ quốc thân yêu đời đời bất diệt,
Bạn hiểu chăng niềm khao khát trong tôi?
Xin gọi thầm, Baku thân yêu ơi!
Tôi ao ước trong vòng tay của bạn,
Và nở trên môi tôi nụ cười tỏa rạng
Xua tan đi bao phiền muộn trong đời!
Phẫn nộ
Tôi phẫn nộ bởi khuôn mặt bạn
Đâu ánh sáng? Đâu sự tốt lành?
Tôi ác cảm với bóng hình của bạn
Không bình yên trong giấc mơ tôi.
Sự phẫn nộ có trên đôi môi bạn,
Thật dễ dàng nói lời chia tay.
Rất khô khốc và thêm lạnh giá
Và dễ thấy cả trên đôi má,
Không bao giờ để nước mắt lăn qua.
Đôi mắt bạn, ôi đôi mắt bạn –
Vì sự chói chang,
Khô cứng, giá băng.
Sự phẫn nộ nằm trong tay bạn –
Để kiếm tìm nương tựa nơi đâu?
Tôi ác cảm với mái tóc của bạn,
Bởi giờ đây ai đó đang vuốt ve…
Nhưng đôi tay, mái tóc, đôi mắt
Những thứ ấy, và tất nhiên rồi,
Chúng có làm điều chi nên tội.
Sự phẫn nộ kể sao hết của tôi –
Bạn sẽ bị phá vỡ, bị nghiền nát.
Không, cơn đau sẽ không biến mất,
Bởi chính cuộc đời
Không thể chấp nhận,
Vì chính những lỗi lầm
Trong trái tim hóa đá của tôi.
Đêm Azure và bıển Caspı*
Đêm trong xanh, trời trong xanh và nước biển Caspi….
Tiếng nước rì rào và cuộn trong yên lặng…
Con sóng vuốt ve nhau gần bờ biển Azure,
Hòa khúc nhạc bầu trời Caspi lấp lánh.
Mọi ân sủng đêm nay cúi đầu trong vũ trụ,
Quấn quýt đắm say trong điệu nhảy tình yêu
Đêm trong xanh và đêm thêm diệu vợi…
Khuấy động giấc mơ tâm hồn trong đêm hội,
Nước mắt sinh ra trong khoảnh khắc biếc xanh…
* Thủ đô Baku của Azerbaijan, nằm trên bờ biển Caspi.
Trong vũ trụ có hành tınh tương tự?
Thật lạ kỳ, có hành tinh trong vũ trụ –
Không biết khóc, cũng chẳng lụi tàn,
Nơi lý trí không xấu xa mê dụ,
Luôn đồng hành cùng niềm vui hân hoan?
Thật thú vị, có hành tinh trong vũ trụ –
Không buồn đau cách trở cô liêu,
Nơi luôn gặp chứa chan hạnh phúc,
Và vượt qua những định phận trớ trêu?
Chúng ta cùng tay trong tay mãi mãi,
Muôn trái tim cùng hòa nhịp diệu kỳ
Chẳng bao giờ có rạn vỡ, chia ly,
Trong vũ trụ có hành tinh tương tự?
Cây đàn pıano
Cây đàn piano bám bụi rã mục.
Bàn tay tôi bỡ ngỡ run lên
nhắc nhở tôi mỗi giờ mỗi phút
Những âm thanh trầm bổng vang rền.
Như chẳng có cô đơn với bạn!
đáng buồn sao, mỏi mệt bơ phờ
Mái hiên nhà rung lên tiếng nhạc,
Như cùng em chia sẻ mọi âu lo.
Tôi yêu lắm cây đàn piano
Im lặng giấu và dễ bị thương tổn.
Đêm
Đêm là giấc mơ tỉnh thức
Đêm – nơi tư tưởng bị cầm tù.
Đêm – người chị em bất hạnh,
Đêm là thời gian cầu nguyện.
Đêm – những khuôn hình bí mật
Đêm là những đôi mắt tím.
Đêm là niềm tin vô bờ
Đêm – thước đo triết học.
Đêm là bí ẩn của các giao ước,
Đêm – sự trầm tư của những nhà thơ.
Tôı tựa như mặt hồ yên lặng
Tôi tựa như mặt hồ yên lặng,
Thẳm sâu
Nhưng tôi khóc không ai nghe thấy.
Từ nỗi buồn bỗng tách làm đôi
Trời động lòng nghe tôi cầu nguyện.
Lời tâm hồn bay đến lặng thinh
Số phận tôi vừa câm, vừa điếc.
Những giấc mơ xuân, nhưng những đốm
tuyết trắng – mùa đông phủ ngập quanh mình.
Những vị khách bất ngờ, không mời mà đến,
Tôi đã xua tan những toan tính lọc lừa.
Đám mây trắng vô tình vừa nứt vỡ,
Tôi bay lên, mà không biến thành mưa…
Tôi bật khóc trong đêm sâu nức nở!
Mặt trờı!
Là con gái của cha, ơi vầng mặt trời!
Là con yêu của mẹ, người mẹ vĩ đại!
Con ước như người, truyền cảm hứng mãi
Tỏa ánh sáng từ bầu trời cao rộng xanh trong!
Xin mở vòng tay ôm chặt lấy con
Người nâng niu con và luôn nung nóng
Đội vương miện cho con bằng tia nắng ấm,
Ánh sáng từ xa kia đang rọi tới nơi đây!
Afag Shikhly
