Ngày 4.2.2023, trong không khí hối hả chuẩn bị cho Ngày Thơ Việt Nam lần thứ 21 trong cả nước, tại Hội Nhà văn Việt Nam, 9 Nguyễn Đình Chiểu, Hà Nội đã diễn ra cuộc giao lưu giữa các nhà thơ, nhà văn Việt Nam với hai nhà thơ Hungary: Attila F Balázs và Sándor Halmosi. Đây là hoạt động trực tiếp đầu tiên đánh dấu kết quả sau hơn ba năm hợp tác về dịch và xuất bản văn học giữa Hội Nhà văn Việt Nam và Nhà xuất bản AB Art của Hungary.
Chủ tịch Hội Nhà văn, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, dịch giả Phan Anh Sơn
Về phía Hội Nhà văn Việt Nam có sự tham gia của Chủ tịch, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều; Phó Chủ tịch, nhà thơ Trần Đăng Khoa; các nhà thơ, nhà văn là Ủy viên BCH: Phan Hoàng, Khuất Quang Thụy, Lương Ngọc An; cùng các thành viên hội đồng chuyên môn; Khách mời có đại diện Hội hữu nghị Việt – Hung, cùng nhiều nhà văn, nhà thơ khu vực Hà Nội, và các dịch giả tiếng Hungary.
Năm 2019, sau Hội nghị quảng bá văn học Việt Nam lần IV, Hội Nhà văn Việt Nam và Nhà xuất bản AB Art của Hungary đã kết nối chặt chẽ với nhau trong việc dịch và xuất bản tác phẩm văn học của mỗi bên. Hai bên đã quy tụ những dịch giả và tác giả sẵn sàng có tác phẩm để dịch và dành thời gian cho việc dịch văn học. Họ không những là dịch giả, mà còn là những nhà thơ, nhà văn, chủ nhà xuất bản và Lãnh đạo Hội văn học nghệ thuật tại Hungary.
Về phía Hungary có hai nhà thơ, nhà văn, dịch giả tiêu biểu, đó là Attila F Balázs và Sándor Halmosi. Trong ba năm qua, hai tác giả, kiêm dịch giả và nhà xuất bản này đã dịch và xuất bản cho Việt Nam được 5 cuốn sách, trong đó có: Hợp tuyển thơ chiến tranh Việt Nam của 6 tác giả: Huy Cận, Giang Nam, Tố Hữu, Chế Lan Viên, Chính Hữu, Phạm Tiến Duật, Hữu Thỉnh; Tập truyện ngắn Trại bảy chú lùn của nhà văn Bảo Ninh, Tập thơ Bay trong mơ của nhà thơ Trần Quang Đạo, tập thơ Chất vấn thói quen của nhà thơ Phan Hoàng,…
Nhà thơ Attila F Balázs – Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật Danube trao tặng Giải thưởng nghệ thuật Danube cho nhà thơ Phan Hoàng
Về phía Hội Nhà văn Việt Nam cùng sự góp sức cũng như hỗ trợ kinh phí từ một số tác giả, dịch giả Việt Nam cũng đã xuất bản 4 đầu sách thơ, văn Hungary của hai tác giả Attila F Balázs và Sándor Halmosi. Đó là các tập thơ Mười ngày 57 (Tác giả: Sándor Halmosi, do dịch giả Nguyễn Chí Hoan chuyển ngữ tiếng Việt); tập thơ Xác thịt vô cảm (Tác giả: Attila F Balázs, dịch giả Văn Minh Thiều chuyển ngữ tiếng Việt); Tập thơ Xương của nắng (Tác giả: Sándor Halmosi, do dịch giả Phan Anh Sơn chuyển ngữ tiếng Việt, nhà thơ Trần Quang Đạo đầu tư in sách); Tập truyện ngắn Sự biến hóa của Casanova (Tác giả: Attila F Balázs, dịch giả Khánh Phương chuyển ngữ tiếng Việt và nhóm HFT đầu tư in sách).
Bìa sách thơ, văn Hungary của hai tác giả Attila F Balázs và Sándor Halmosi
Thay mặt Ban chấp hành Hội nhà văn Việt Nam, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều bày tỏ niềm vui được đón 2 nhà thơ Hungary nhân dịp đầu xuân, đúng vào dịp Hội tổ chức Ngày thơ Việt Nam. Sự kiện này sẽ bắt đầu mở ra cánh cửa rộng hơn nữa trong việc dịch thuật thi ca. Theo ông đây là bước khởi đầu để bắt đầu hành trình dài hơn trong hợp tác dịch thuật trao đổi văn chương giữa hai nước, ông mong có thời gian gặp gỡ riêng để bàn luận kỹ hơn, rõ hơn về sự hợp tác và phát triển văn học giữa hai đất nước Việt – Hung.
Nói về việc dịch và xuất bản thơ văn giữa hai nước, nhà thơ, dịch giả Sándor Halmosi từng chia sẻ ý nguyện rằng, trong lịch sử 72 năm quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Hungary, đã có khoảng 70 tác phẩm văn học được dịch giữa hai nước, nhưng hầu hết các trong số đó là các tác phẩm văn học Hungary được dịch và giới thiệu tại Việt Nam, số lượng tác phẩm văn học Việt Nam được dịch sang tiếng Hungary rất ít.
Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đã trao tặng Bằng khen Hữu nghị của Hội cho hai nhà thơ Hungary
Trong sự hợp tác mới với Hội Nhà văn Việt Nam, chúng tôi muốn lập nên sự cân bằng, trong đó hai bên dịch và xuất bản song song cho nhau mỗi năm 2 cuốn sách, và chỉ trong 5 năm trong giai đoạn mới này, chúng tôi sẽ góp phần nâng con số sách dịch giữa hai nước lên hơn 80 cuốn. Trong sự kiện Giao lưu, ông cũng cho rằng thế giới đang bị bệnh, căn bệnh ngày đêm cào xé chúng ta, và ông quan niệm thơ ca chính là liệu pháp chữa bệnh, là cuộc sống đầy tình cảm, là cách để ta sống sâu sắc nhất, thơ ca thể hiện ý nghĩa của bản thân cuộc sống… Và điều quan trọng không chỉ là chính cuộc sống, mà ở việc bạn cho phép mở rộng cánh cửa tâm hồn, bước ra khỏi vùng an toàn, để nhận chân vẻ đẹp thực sự của cuộc sống này. Ông hy vọng thế giới có sự kết nối, yêu thương nhau hơn qua con đường dịch thuật thơ ca.
Chia sẻ cảm nhận của mình tại Giao lưu, nhà thơ Attila F Balázs rất ấn tượng và yêu thích đất nước Việt Nam với khí hậu ấm áp, con người thân thiện. Ông có điều kiện gặp gỡ nhiều nhà thơ trên thế giới, nhưng ít có mối quan hệ với các nhà thơ Việt Nam. Ông muốn trong tương lai có sự hợp tác tốt đẹp, thuận lợi từ phía Hội nhà văn Việt Nam.
Hiện nay quan hệ xuất bản, dịch thuật của hai nước đã có bước khởi đầu tốt đẹp, ông mong được giúp các nhà thơ Việt Nam có điều kiện tham gia nhiều hơn vào các liên hoan thơ quốc tế, ngoài dịch và xuất bản các tác phẩm của Việt Nam ra tiếng Hungary, ông còn có khả năng giúp các nhà thơ Việt Nam có thể dịch thuật, xuất bản các tác phẩm của mình ra nhiều thứ tiếng trên thế giới như Ba Lan, Đức, Slovakia, Séc, Romania…
Cũng trong buổi giao lưu, nhiều nhà văn, nhà thơ Việt Nam đã tham dự và phát biểu về những tập thơ, truyện ngắn của hai tác giả Hungary đã xuất bản tại Việt Nam từ 2019 đến nay…
Trong sự kiện Giao lưu với hai nhà thơ Hungary: Attila F Balázs và Sándor Halmosi tại Hội Nhà văn Việt Nam ngày 4.2.2023 trong khuôn khổ Ngày thơ Việt Nam năm 2023, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều đã trao tặng Bằng khen Hữu nghị của Hội cho hai nhà thơ Hungary vì những đóng góp trong quảng bá văn học Việt Nam tại Hungary và thế giới. Nhà thơ Attila F Balázs – Chủ tịch Hội văn học nghệ thuật Danube trao tặng Giải thưởng nghệ thuật Danube cho nhà thơ Phan Hoàng, với tập thơ Chất vấn thói quen bản tiếng Hungary vừa được NXB AB Art xuất bản đầu năm 2023.
Nhà thơ Sándor Halmosi
Nhà thơ Sándor Halmosi, dịch giả văn học, nhà toán học, sinh năm 1971 tại Szatmárnémeti (Satu Mare, Ru-ma-ni). Ông sống 16 năm tại Đức, và sau đó định cư tại Budapest (Hungary). Ông là hội viên một số Hội văn học Hungary và Rumani, trong đó có Câu lạc bộ Văn bút Hungary. Nhà sáng lập và Chủ tịch danh dự Hội văn học nghệ thuật Echivox (Stuttgart, Đức), Nhà sáng lập và Giám đốc nghệ thuật, Giám đốc sáng tạo của Hội văn hóa-mỹ thuật và Di sản Csontváry.
Ông thường tổ chức các hội thảo, tọa đàm, hoạt động salon văn chương tại nhà mình ở thủ đô Budapest. Năm 2018, ông được trao Giải thưởng Thơ của Hội nhà thơ Quốc tế Pjeter Bogdani (Brusells-Pristina). Năm 2019, ông được trao Giải thưởng thơ Lukijan Musicki (Beograd). Năm 2020, ông được Viện Văn học Nghệ thuật châu Âu phong chức danh Giáo sư. Thơ của ông được dịch ra hơn mười ngôn ngữ. Ông đã dịch và tham gia xuất bản các tập văn, thơ Việt Nam tại Hungary từ năm 2019…
Nhà thơ, nhà văn Attila F. Balázs
Nhà thơ, nhà văn Attila F. Balázs sinh tại Transylvania (Ru-ma-ni) ngày 15.1.1954. Ông học trường Cao đẳng Thần học tại Alba Iulia năm 1973. Đoạt bằng cử nhân dịch thuật và khoa học thư viện ở Bucharest năm 1982. Ông là Thư viện trưởng Thư viện thành phố Miercurea Ciuc từ năm 1989. Ông chuyển đến Slovakia định cư năm 1990, trở thành giám đốc nhà xuất bản Madách năm 1993. Năm 1994 ông thành lập nhà xuất bản AB-ART, và là giám đốc cho tới nay.
32 tập thơ và văn xuôi của ông đã được xuất bản tại 18 quốc gia và bằng 20 ngôn ngữ, ông cũng đã dịch 32 cuốn sách. Ông là hội viên của các Hội nhà văn Hungary, Ru-ma-ni và Slovakia, là Thành viên của Học viện Khoa học và Nghệ thuật châu Âu tại Paris, đã giành được hàng chục giải thưởng văn học quốc tế. Ông là biên tập viên và xuất bản các tập thơ, văn Việt Nam từ 2019, và là Chủ tịch Hội văn học nghệ thuật Danube, cho tới nay đã trao 4 giải thưởng Nghệ thuật Danube cho các tác giả Việt Nam.
Theo Kiều Bích Hậu/Văn Nghệ
