Nghĩ về thơ – Phan Duy

181

(Vanchuongphuongnam.vn) – thơ cứng cỏi/ thơ dịu mềm/ thơ xuôi vần/ thơ nghịch phá…

Ảnh minh họa

Nghĩ về thơ

 

tôi làm thơ, bạn làm thơ

người già làm thơ, trẻ nhỏ làm thơ

nam làm thơ, nữ làm thơ

kẻ thức làm thơ, người chiêm bao làm thơ

tỉnh cũng thơ, điên cũng thơ

thơ băng qua cánh đồng giới tính

chẳng rạch ròi như tạo hóa định sẵn

thơ cứng cỏi

thơ dịu mềm

thơ xuôi vần

thơ nghịch phá

không định cho tuổi tác

không hạn chế những tâm hồn

thơ trở nên huyễn hoặc

thần kỳ và bí hiểm

khóc làm thơ, cười làm thơ

vui buồn làm thơ, sướng khổ làm thơ

thơ băng qua trạng thái cảm xúc

như một mũi tên lao xoáy vào cuộc đời

bắt nguồn từ hiện tại

cứ đều đều như anh nông dân

quanh năm bán mặt cho đất

thơ bật mầm bén rễ

qua một hành trình thơ nếm được biết bao mùi vị

và ảo ảnh

làm cho thơ lung linh trong mỗi lần hiện diện

tự bao giờ thơ rời xa cuộc đời nhập nhoạng

đeo ách lên mình

bước vào thế giới khác

tự bao giờ thơ đánh rơi mình trong bộn bề

cuộc sống

bỏ quên san sẻ

giữa đục trong hối hả sự đời

vũ trụ đang nổ những mùa thơ chín

xuất khẩu chẳng kém gì

những mặt hàng chiếm tỉ trọng cao

trong cơ cấu thị trường

mà đồng tiền cõng trên lưng

béo phì lạm phát

giá cả tăng giảm như sớm nắng chiều mưa.

 

2.

chữ thơ ngậm ngùi đánh vào người phản biện

vì thấy niềm riêng

xô ngả những hướng đời

sự bù đắp xem chừng vui vẻ lạ

cười nổi chăng trong im lặng ngợi ca tình

vốn không bao giờ hai điểm một đường ngay

vì phù phép đã làm nhân sinh đãng trí

tự khi nào câu thơ rơi giữa lòng ủy mị

một chuyến rơi đổi lại mấy nhọc nhằn

ôi tiếng việt ơi sao lại như vầy

câu thơ cũ hay lòng người chớm cũ

ta nghe sợ một điều gì sắp tới

gió hồn xưa rên rỉ khóc thời nay

tri thức quá

nên đời chưa buông lam lũ

gánh cơ hồ một nền tảng lấm lem

một câu thơ lật tẩy những góc nhìn

mang nghiệt ngã nghĩ suy

dối lừa học thức

rồi sẽ đến những gì cần phải đến

trong ước mơ một cuộc giũ sạch bụi mờ

vẫn quê hương còn buồn đồng vắng

cây lúa nghẹn đòng

chẳng thắm mùa xanh

rũ áo nhọc nhằn làm kẻ ly hương

nhác bóng phồn hoa

xa rời cố thổ

những chuyến phi cơ hớn hở đổi thay đời

câu thơ nào

vượt sóng trùng khơi

đưa người em gái xứ mình về lại

khi giông tố lên rồi

thơ nảy mầm từ cái chết

những sự chết tang thương

lại thành đề tài

đổ xô rùm beng trên báo giới

những câu thơ

nuốt chửng tâm hồn

một thi sĩ lớn đứng giữa đời òn ỉ

khóc về sự ra đi

căn bệnh nan y vô tình làm cảm xúc mạnh

cho thơ tồn tại theo kiểu rộng

máu mủ ràng buộc

nghĩ suy

cho người ta quyết định sự sống còn

bên ngoài những câu thơ thảnh thơi

bật khóc

có khóc cho một cái tang

hay khóc cho người đặt bút

mồ hôi thấm đất làm thành câu thơ khát vọng

ôm lấy dòng sông

thương nhớ tuổi lên mười

nước quên ngọt mặn gầy mạch đất

giáo sư nông học phát ngôn lây lất phận vong tình

thơ giả dụ người em mười lăm mơ ước

một bàn chân xa xót nghẹn ngào

nghe thóc mách hứa nhiều về cuộc sống

bộ trưởng nhẹ nhàng

buông tiếng khuyên em

mặc giấc mơ kia chưa lành lặn giữa đêm dài

thơ vá khíu những mảnh hồn vượt khó

trong gian truân tìm lẽ sống

gọi đời

thơ có đau những con người trưng bày dáng dấp

nhơ bợn cuộc đời

lõi thật của điêu ngoa

quên bỏ đạo đức để dẫm bừa lên tội lỗi

nhân cách rẻ bèo cho ma quỷ trầm luân

thơ nghèn nghẹn gọi tên người mẹ

đem chút sức tàn tặng lại cho con

đứa con sinh ra không biết mặt mẹ mình

phút đi qua ngậm ngùi

số phận

chuyện bất nhẫn đang hồi trỗi dậy

tẩm xăng con

thiêu chính khúc ruột mình

người từng bước lạc vào ngõ ác

man rợ thẳng thừng

xé nát lương tri

thơ đai nghiến giận bản thân thơ

ca ngợi vo ve mê mải lãng quên đời

trong hành trình nghệ thuật

chẳng dành chỗ những vần điệu xa rời cuộc sống

khơi gợi nhân văn

đổi kiểu cách nhìn

thơ bế tắc trên con đường dâng hiến

em bé ngây thơ chết bên bờ biển

thức tỉnh lòng người về sự sống

và bình yên

lột bỏ tình người làm kiếp đi buôn

chuộng sắt thép

khoét vào lòng biển thẳm

hồn cá bơ vơ ngụp lặn hỏi lại điều gì

anh có là nhà thơ

và trăm màu kỹ năng hoạt náo

dạy trẻ thơ bằng thứ hỗn mang đời

chưa tận thế

mà lòng người muốn tận thế

giá trị thơ xốc vác cả một gia tài

trăm mặt nhân tình bán rẻ lương tâm

nuốt khổ sở đòi quyền chính đáng

cô giáo lên tiếng trước dập dìu thói điêu ngoa gian xảo

để rồi chuốc lấy tai ương

cái sỉ nhục trườn mình từ ích kỷ

hùa nhau một lũ tham lam miệt khinh ngay thẳng lòng người

chuyện một bài thơ làm xao động tật thương dân

ràng buộc điều gì những câu hỏi nhẹ nhàng nhưng thấm thía

những câu hỏi lâu rồi chưa giải đáp

đất nước này còn đó

nhưng sẽ về đâu

đừng ôm vần điệu và giọng lưỡi chủ quan dựa tò tò vào lịch sử

lật mặt cuộc đời là hiện tại là hôm nay

tuổi trẻ muốn thức dậy sau những phù chú ngủ vùi

tài luận bàn giết sơ chút nặng lòng xứ sở

oán than cùng ai qua nhiễu nhương này.

anh có tạo ra muôn vàn thứ trong một lần lầm lỗi

thơ phản chiếu đời hay độc thoại riêng nhau

mà phản chiếu làm chi?

cứ để tự đời soi rọi

cũng sợ thất thần số phận mong manh

 

3.

tôi sẽ đấm nát ngực mình một lần rửa tội với cha, với chúa

vì tôi viết thơ

vì tôi làm tên đao phủ

liếc lại sự lụt nhầy

giữa cuộc đời qua lêu lỏng phàm ngôn

tôi sợ viễn vông trong lặng bình của biển

ru ngủ tôi bằng nhịp sóng hoàng sa, trường sa

có gì ê ẩm

tiếng gọi chông chênh khai quật miền cổ tích

mẹ âu cơ quặn lòng

sắc thái ấy cũng được phác họa thành thơ

tôi không nhắc về vết thương trường sơn thời cha ông đuổi giặc

đạp núi băng rừng thống nhất non sông

vì đất quê hương khó lòng liền sẹo

da thịt dân tộc này đã hòa vào đấy tang thương

tôi chưa thấy con tàu dải dầu trên biển

chưa đến gạc ma, chưa nhặt trái bàng vuông

chưa biết lớp học ba người

khắt kheo tiếng sóng

dăm ba năm trông ngóng ngụm nước ngọt

đất liền

tôi chưa biết dáng cây phong ba hình thù ra sao

chỉ cơ hồ mặn

gió luồn thành muối đóng bọt trên da

sự khắc khổ giằng co

lòng người chiến sĩ

và tổ quốc bão bùng dậy sóng phía biên cương

tôi chỉ thoáng nghe trùng dương thì mặn

không chỉ mặn biển còn chất chứa

điều gì

chỉ có anh lính hải quân mới biết

hiện thực thế nào

ai nỡ sát phạt thành đau

tôi là tên suốt đời viết bậy

lời viết bậy không tuyên truyền, nham nhở

loạn xà ngầu cứ vậy tôi đi

không đủ sức yêu thương đảo đời đảo biển

chỉ đợi chờ vũng nước bọt lớn lên

không đủ độ ấm và cao

để thét cho khàn giọng những lời ngợi ca,

những lời tự hào dân tộc

vẫn là tôi, tên đao phủ quèn

nên nhát chém xuống đời chỉ là sự thật

vá áo túi cơm

nhọc nhằn nước mắt

đang chịu đựng gì trên đất, đất ơi

tôi gù gật bên tượng đài hào nhoáng

quên đi sự rộng lòng

như một gã điên gieo bất đồng trong dòng chảy

xuôi miên man tôi chọi đá chặn đời

tôi loanh quanh giữa bề mặt cuộc sống này

lắng nghe

tiếng con người thay đổi

sự gào rú thu về những trào lưu tuổi trẻ

ẩm mốc tình người

qua từng ngày len lỏi bùng lên.

tôi đang đi giữa đoạn đầu thế kỷ

sự nhốn nhao mọc rừng

bệnh tật và chết chóc không còn nạn nhân của tội ác

tự bao giờ ý thức giục hối nhau?

tôi thấy mình đi lạc trong thế giới hôm nay

những thói ma nhập vào cơ thể

những thói ma dễ sa ngã định hình.

tôi không bi quan nhìn đời ác cảm

những chiêu trò mánh mung

như vai diễn điên cuồng.

tôi đang đi giữa đoạn đầu thế kỷ

đẹp rất nhiều còn xấu kém cạnh gì đâu

tôi mường tượng chữ người dường như biến chất

còn lại chăng là thứ động vật bậc cao.

tôi xin nâng niu những gì đẹp đẽ

sống quắt quay lầm lũi thở dài.

cải tạo được chăng

hay cứ ùn vào bế tắc?

tôi đang đi giữa đoạn đầu thế kỷ

thế giới hỗn độn rồi

mọi thứ đều có thể xảy ra.

P.D