(Vanchuongphuongnam.vn) – Theo thông lệ cứ vào mỗi dịp 23 tháng Chạp Âm lịch (02/02 Dương lịch), Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô (TTBTDTCĐ) Huế tổ chức tái hiện nghi lễ dựng nêu (thướng tiêu) tại Triệu Tổ Miếu và Hiển Lâm Các – Thế Miếu (thuộc Đại Nội Huế).
Dựng nêu là nghi thức truyền thống của dân tộc và cũng là một nghi lễ quan trọng vào đầu năm mới của triều Nguyễn. Ngoài những quan niệm về tâm linh của dân gian, lễ dựng nêu của triều Nguyễn còn có mục đích để báo hiệu ngày Tết đã tới.
Cây tre được chọn để dựng nêu phải cao, to và chắc. Ngọn tre được treo bùa đào, ngoài việc đề tên Thần, còn dùng để đề câu đôi Tết, áp dụng theo lối đề câu đối của Mạnh Sưởng đời Tống (Trung Hoa), gọi là “Đề Đào phù”: “Tân niên nạp dư khánh/Gia tiết hiệu trường xuân” (Năm mới nhiều điềm tốt/Tiết đẹp gọi xuân lành).
Được biết, trên cơ sở tài liệu xưa ghi lại, Trung tâm BTDTCĐ Huế đã xây dựng một kịch bản có tính nghi thức về dựng nêu trong chốn hoàng cung, nhằm tạo nên nét sinh hoạt có tính điểm nhấn, tạo không khí vui tươi vào dịp mở đầu Tết Nguyên Đán. Trên cơ sở chất liệu cung đình, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế tiến hành nghi thức dựng nêu trong chốn hoàng cung để tạo ra không khí vui tươi vào dịp Tết Nguyên đán.
Đầu tiên đoàn dựng nêu tiến về địa điểm Triệu Tổ Miếu. Nghi thức rước nêu được tổ chức trọng thể, 10 người lính vác nêu trong trang phục chỉnh tề khởi hành trong âm thanh của Tiểu nhạc. Tại những địa điểm dựng nêu, hương án, vật phẩm cùng đội Đại nhạc và các bồi tự đã được bày sẵn. Nghi thức dựng nêu được cử hành trong không khí trang trọng. Các nghi lễ như Nghinh thần, Khánh hạ được cử hành trong âm thanh của Đại nhạc. Sau phần lễ, 10 người lính trong tiếng “hò dô” tiến hành dựng nêu lên. Ngay sau đó, lễ dựng nêu tiếp tục được tổ chức tại khu vực Hiển Lâm Các – Thế Miếu với các nghi lễ tương tự như ở Triệu Tổ Miếu.
Không chỉ phổ biến ở Cố đô Huế, khắp mọi miền đất nước ngày nay vẫn còn duy trì tục lệ này, đó thật sự là một đẹp trong truyền thống tâm thức người Việt.
Tin, ảnh: Xuân Trường
Ghi chú ảnh: Một số hình ảnh tại lễ dựng nêu trong sáng 2/2 (nhằm ngày 23 tháng Chạp 2023).
