Tương Như
(Vanchuongphuongnam.vn) – Nhạc sĩ Hồ Hoàng (sinh năm 1955) với tên đầy đủ là Hồ Văn Hoàng, là một học sinh giỏi Văn ban Văn chương của trường Trung học nổi tiếng miền Tây – Phan Thanh Giản (Collège de Can Thơ), nay là trường Phổ thông trung học Châu Văn Liêm. Nơi đây là chiếc nôi văn hóa của nhiều danh nhân nghệ sĩ như nhà cách mạng Châu Văn Liêm (1902-1930), nhà văn Sơn Nam (1926-2008), nhà nông học Lương Định Của (1920-1975),… và hôm nay là nhạc sĩ Hồ Hoàng, thành viên sáng giá của hội Nhạc sĩ Việt Nam.
Cách miền đất địa linh nhân kiệt Ô Môn (Cần Thơ) chưa đầy 20 km, Thốt Nốt nổi tiếng là một thị trấn trù mật với cù lao Tân Lộc xanh tươi cây lành trái ngọt, nằm kề bên dòng sông Hậu hiền hòa đậm đặc cá tôm, bốn mùa lặng sóng. Nơi đây là quê hương của nhà chính trị mang tâm hồn nghệ sĩ Mai Văn Bộ (1918-2002), soạn giả cải lương tiền phong Mộc Quán Nguyễn Trọng Quyền (1875-1953), họa sĩ Văn Thanh… và nhạc sĩ Hồ Hoàng.
Xuất thân tử một gia đình trung lưu có truyền thống cách mạng, Hồ Hoàng được nuôi dưỡng theo nề nếp giáo dục lễ giáo gia phong. Thuở nhỏ học tiểu học tại quê nhà cỏ cây sông nước ngày đêm nghe tiếng chim kêu cá ục, Hồ Hoàng đã sớm tỏ ra yêu say đắm thế giới âm thanh kỳ diệu của thiên nhiên. Khi bắt đầu học trung học Phan Thanh Giản, có dịp gần gũi và tiếp thụ văn hóa nghệ thuật dân tộc với những người thầy mang tâm hồn nghệ sĩ tại đất Tây Đô. Nhà văn – họa sĩ Nguyễn Thanh, nhạc sĩ Nguyễn Đức Minh, nhà thơ Lê Hà Uyên, họa sĩ Nguyễn Văn Ẩn,… đã sớm tạo cơ hội cho anh lòng đam mê âm thanh sắc màu của thế giới nghệ thuật. Tự tìm tòi học hỏi kiến thức âm nhạc với qua tác phẩm, sách vở với các giáo sư, nhạc sĩ đàn anh như GS. Nhạc sĩ yêu nước Nguyễn Đức Minh, nhà thơ Ngũ Lang,… Hồ Hoàng ngày một trưởng thành trên lĩnh vực sáng tác ca khúc.
Ánh sáng rực rỡ của mùa xuân 1975 soi rọi anh đến với thế giới âm thanh trong sáng qua những ca khúc viết cho thiếu nhi – thế hệ ngày mai của đất nước thanh bình độc lập tự do. Sau khi rời giảng đường đại học, với một tinh thần làm việc say mê năng động, Hồ Hoàng công tác cho chính quyền cách mạng, vừa tiếp tục học thêm chuyên môn vừa quan hệ với văn nghệ sĩ có tư tưởng mới: nhà thơ Thiếu nhi Trần Hồng Thắng, nhà văn Nguyễn Thanh, nhạc sĩ Vũ Loan.
Với tâm hồn thăng hoa trong nghệ thuật, anh đã ngày một bay cao và vươn xa trên con đường nghệ thuật của giai điệu âm thanh. Những văn bằng Cử nhân về Ngữ Văn, Chính trị, Luật pháp và Báo chí đạt được càng chắp cánh cho Hồ Hoàng tự tin tiến xa hơn trên lĩnh vực âm nhạc mạnh nhất ở cường độ sáng tác. Trong bốn thập niên sau ngày thống nhất đất nước, Hồ Hoàng là một trong không nhiều nhạc sĩ có tác phẩm mạnh về số lượng lẫn chất lượng. Với những thành tựu rạng rỡ bước đầu khi hoạt động hăng say trong hàng ngũ Đội Thiếu nhi Tiền phong Hồ Chí Minh, Hồ Hoàng được cử làm Trưởng đoàn hướng dẫn Đội Thiếu Nhi Tiền Phong Hồ Chí Minh đi dự Trại Hè Thiếu Nhi Quốc tế tại Đông Đức (1982) cùng với nhạc sĩ Mộng Lân, nghệ sĩ piano Bích Trà, ca sĩ Thanh Lam… Trong bốn thập niên qua, nhạc sĩ Hồ Hoàng thực sự là một khuôn mặt không xa lạ trong thế giới âm nhạc nước nhà. Trong 6 tập ca khúc buổi đầu viết về Thiếu nhi do nhà xuất bản Trẻ ấn hành bắt đầu từ năm 1986, những nhạc phẩm tiêu biểu như: Bé ngoan (5 bài, với NS Vũ Loan, 1986, TP.HCM), Gà trống thổi kèn (43 bài phổ thơ Trần Hồng Thắng, NXB Trẻ – 9/2001 TP.HCM), còn có Bé hát đồng dao (102 bài, 7/2002), Quê nội, quê ngoại (48 bài, 5/2005), Bé và Trăng (54 bài (7/2005) và Bướm Xuân (80 bài viết kỷ niệm 80 năm thành lập Đội Thiếu nhi Tiền phong Hồ Chí Minh, NXB Trẻ, 2021, TP. HCM) đã có âm vang tốt đẹp trong dư luận báo chí và công chúng mộ điệu âm nhạc nước nhà.
Là một tâm hồn lãng mạn dạt dào tình cảm, Hồ Hoàng không chỉ khu biệt cảm hứng của mình trong không gian tuổi teen xập xòe cánh bươm bướm, chuồn chuồn mà còn lan tỏa thể hiện tình cảm phong phú của nghệ sĩ về bông hoa, phụ nữ. Là một nghệ sĩ đã sớm giác ngộ lý tưởng cao đẹp của giai cấp lao động, đinh ninh bước lãnh tụ vĩ đại, nhạc sĩ Hồ Hoàng không bao giờ quên mình trước hết phải viết gì, viết về ai và viết cho ai với mục đích và tiêu chí trong sáng rõ ràng.
Gần gũi với một ca khúc của Nguyễn Thanh (Thành phố yêu thương, 1975) viết từ buổi bình minh sau mùa xuân lịch sử 30/4/1975, nhạc sĩ Hồ Hoàng trước hết đã ca ngợi quê hương Tây Đô nhau rún, khởi sắc trở mình sau mùa giải phóng với những tập ca khúc in đẹp bắt mắt: Cần Thơ cất cánh, Cung đàn sông Hậu, 100 ca khúc về Cần Thơ, Miệt vườn sông nước Cửu Long,… Kế tiếp, Hồ Hoàng không quên ân tình thủy chung trở về tình cảm về nguồn để ca ngợi hình ảnh thủ đô Hà Nội trên bốn nghìn năm văn hiến. Trong khi các nghệ sĩ Phan Nhân (Hà Nội, Niềm tin và Hy vọng), Nguyễn Tuân (Hà Nội ta đánh Mỹ giỏi), Hồ Dzếnh (Hà Nội sang thu), Nguyễn Thanh (Hà Nội bốn mùa xuân), Diễm Thi (Với Hà Nội, mùa xuân, Nhớ về thủ đô rồng bay)… thể hiện niềm tự hào về dân tộc Việt Nam anh hùng trong một thời khói lửa, thì Hồ Hoàng nói lên ân tình dào dạt của mình về thủ đô Hà Nội – trái tim nồng ấm của Tổ quốc trong các nhạc phẩm như Hà Nội trong tôi, Tây Đô nhớ Đông Đô… Và trên hết vẫn là những ca khúc nghệ sĩ đã dành trọn tình cảm thiêng liêng cao đẹp với Bác Hồ vĩ đại muôn vàn kính yêu, lãnh tụ kiệt xuất của nhân dân cả ba miền đất nước tự do tươi đẹp: Xuân mãi bên Người, Trang sử cuộc đời,…. Nhạc sĩ tâm huyết ca ngợi lãnh tụ lỗi lạc Bác Hồ và thủ đô anh hùng Hà Nội mà không bao giờ quên bộc lộ niềm tự hào với biển đảo xa xôi nghìn trùng cách trở: Dậy sóng biển Đông,… vì nơi nào trên đất nước Rồng Tiên này chẳng là quê hương của con Hồng cháu Lạc: Kontum, Sa – pa tôi yêu… Nhạc sĩ Hồ Hoàng thường phổ ca khúc với nốt nhạc nhẹ nhàng, theo nhịp 2/4 với game trưởng vui tươi dễ hát.
Tổng quan nhìn lại thân thế và sự nghiệp của nghệ sĩ, Hồ Hoàng hiện diện tỏ rõ trong sự nghiệp nghệ thuật nước nhà là một chân dung nhạc sĩ đích thực với tài năng và nhân cách rất đáng ngưỡng mộ. Những giai điệu màu hồng của anh không chỉ là biểu tượng của tình yêu lứa tuổi thơ mà còn là những bản tụng ca tôn vinh danh nhân, và những giai điệu ngợi ca lãnh tụ. Đó là những nốt nhạc trẻ trung chứa đầy hơi thở trong lành từ buồng phổi khỏe mạnh và nhịp tim nồng ấm, âm vang những tình tự quê hương ắt sẽ mãi mãi lắng đọng sâu kín trong lòng công chúng yêu nhạc.
T.N
