Giải thưởng cuộc thi Ảnh nghệ thuật Hà Nội 2021: Vì sao giới nhiếp ảnh chuyên nghiệp bức xúc?

387

Nguyệt Hà

Đầu tháng 9 vừa qua, ngay khi Ban tổ chức cuộc thi Ảnh nghệ thuật Hà Nội năm 2021 công bố kết quả giải thưởng, nhiều nhà nhiếp ảnh chuyên nghiệp đã lập tức lên tiếng về chất lượng các tác phẩm trao giải. Đặc biệt là, nhiều người nghi ngờ bức ảnh được trao giải Nhất của cuộc thi là tác phẩm “Chúc mừng sinh nhật mẹ” của tác giả Vũ Thị Thúy Hà có yếu tố chỉnh sửa, chắp ghép, dàn dựng…

Tác phẩm chất lượng kém được trao giải?

Theo thông tin trên website http://www.anhnghethuathanoi.com, cuộc thi ảnh nghệ thuật Hà Nội lần thứ 51 với chủ đề “Hà Nội tôi yêu – Niềm tin chiến thắng”, tính đến hết ngày 28-8, Ban tổ chức cuộc thi đã nhận được 1.825 tác phẩm của 300 tác giả đang sinh sống và làm việc tại Hà Nội gửi tới dự thi. Kết quả chung cuộc có 1 giải Nhất, 2 giải Nhì, 3 giải Ba và 10 giải Khuyến khích. Trong số đó, giải Nhất là tác phẩm “Chúc mừng sinh nhật mẹ” của tác giả Vũ Thị Thúy Hà. Giải Nhì thuộc về các tác phẩm “Đẩy nhanh tiến độ công trình vành đai 2” (Nguyễn Đức Toàn) và “Mẹ tròn con vuông” (Nguyễn Tiến Dũng). Giải Ba là các tác phẩm “Cầu thăng bằng” (Phạm Quốc Dũng), “Tình yêu Tổ quốc” (Lê Thị An Thu), “Giọt mồ hôi nơi tuyến đầu” (Vũ Thị Thúy Hà)…


Tác phẩm “Chúc mừng sinh nhật mẹ” của Vũ Thị Thúy Hà đoạt giải Nhất hiện vẫn gây tranh cãi vì bị tố là “ảnh cắt ghép”.

Ngay sau khi kết quả được công bố và các tác phẩm được giải cũng được đăng tải trên website http://www.anhnghethuathanoi.com, rất nhiều ý kiến đã chỉ ra những bất cập của một số tác phẩm được trao giải. Cụ thể, tác phẩm “Chúc mừng sinh nhật mẹ” của Vũ Thị Thúy Hà đoạt giải Nhất bị cho là đã chỉnh sửa, can thiệp vào nội dung bức ảnh. Nhiều nhiếp ảnh gia đã chỉ ra rằng, hình ảnh trong iPad là hình chính diện, thì nhân vật ở ngoài lại nghiêng; màu khẩu trang, màu kính, màu trán giữa hình thật và hình trên thiết bị cũng khác nhau, áo bảo hộ của nhân vật được kéo khóa có khoảng mở còn hình trên thiết bị thì áo bảo hộ được kéo kín lên tận cổ… Bên cạnh đó, tác phẩm giải Ba có tên “Tình yêu Tổ quốc” của Lê Thị An Thu chụp một nữ công dân ngồi xe lăn tới điểm bỏ phiếu bầu cử cũng bị chỉ ra lỗi sơ đẳng như nhiều chữ trên phông của một sự kiện chính trị quan trọng bị cắt cụt rất phản cảm. Trong nhiếp ảnh, đây là lỗi tối kỵ khi chụp các sự kiện chính trị lớn của đất nước, vậy mà lại được trao giải thưởng bởi một hội đồng chuyên nghiệp là không thể chấp nhận được.

Ngay sau khi dư luận phản ứng dữ dội, ông Đào Quang Minh, Chủ tịch Ban giám khảo cuộc thi vẫn khẳng định bức ảnh đoạt giải Nhất “Chúc mừng sinh nhật mẹ” của Vũ Thị Thúy Hà gây tranh cãi nhưng không vi phạm thể lệ cuộc thi. Còn đối với tác phẩm đoạt giải Ba “Tình yêu Tổ quốc” của Lê Thị An Thu, ông Đào Quang Minh đã biện bạch rằng: “Bộ ảnh đoạt giải mới chỉ được công bố, chưa có quyết định trao giải thưởng. Do vậy, khi nhận được ý kiến phản hồi của giới trong nghề, Ban giám khảo đã cầu thị và nhận thấy những sai sót trong quá trình chấm giải. Ban tổ chức sẽ tiến hành thu hồi giải thưởng đối với bức ảnh đoạt giải Ba này…”.

Quả thực, những phát ngôn “vô tiền khoáng hậu” này của ông Chủ tịch Ban giám khảo càng khiến người ta cảm thấy băn khoăn về chất lượng thẩm định tác phẩm của những người “cầm cân nảy mực” ở cuộc thi này. Trao đổi với báo chí, ông Trần Quốc Chiêm, Chủ tịch Hội Liên hiệp các hội văn học nghệ thuật Hà Nội thông tin rằng, hiện Hội đang yêu cầu Ban tổ chức báo cáo và xem xét lại các nội dung liên quan đến các vấn đề mà dư luận và báo chí đã nêu. Trước những ý kiến gay gắt của dư luận, chiều 8-9, toàn bộ kết quả của cuộc thi Ảnh nghệ thuật lần thứ 51 của Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội đã bị rút khỏi trang web đã công bố mà không có lời giải thích xác đáng nào khiến dư luận vừa hoang mang lại vừa hụt hẫng.

Giới nhiếp ảnh chuyên nghiệp bức xúc

Với con mắt nhà nghề lâu năm nghệ sĩ nhiếp ảnh Phạm Tiến Dũng chia sẻ: “Tôi không được xem hết các tác phẩm đoạt giải, vì nó đã bị rút khỏi website, nhưng với một số tác phẩm đang lưu truyền gây xôn xao hiện nay, thì tôi thấy Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội cũng cần xem xét lại.


Tác phẩm “Tình yêu Tổ quốc” của Lê Thị An Thu đoạt giải Ba đã bị tuyên bố thu hồi giải thưởng.

Cụ thể, một bức ảnh đoạt giải Nhất trong một cuộc thi nó phải đáp ứng nhiều tiêu chí: về thông điệp, về khoảnh khắc, về sự độc đáo, về chất lượng kỹ thuật, bố cục, đường nét, ánh sáng… và phải vượt trội hơn so với các tác phẩm khác. Tác phẩm “Chúc mừng sinh nhật mẹ” theo như giải thích của tác giả thì hiểu là “đã có yếu tố dàn dựng”, cho nên ảnh này là ảnh tình huống “thực tế giả”. Nhiếp ảnh là nghệ thuật khoảnh khắc, nên việc tạo ra ảnh “thực tế giả” đã bị phát hiện mà lại được trao giải thì không thể thuyết phục được công luận. Tác phẩm đoạt giải Ba “Tình yêu Tổ quốc” thì còn kém hơn nữa, không xứng đáng là một bức ảnh hoàn chỉnh, chứ chưa nói đến chất lượng nghệ thuật…

Nói gì thì nói, khi một cuộc thi ảnh vai trò của người thẩm định ảnh vô cùng quan trọng. Nếu gây ra những hậu quả không hay như vừa qua, sẽ khiến nghệ sĩ thất vọng, không còn tin tưởng vào giải thưởng nữa. Ở đây có thể thấy, chính sự “kém cỏi” của người thẩm định ảnh đã để lại điều tiếng xấu. Tôi cho rằng, hiện nay công tác “giám khảo” Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội rất đáng buồn, được cho là “có vấn đề”, nên các nghệ sĩ tên tuổi tài năng hầu như không tham gia các cuộc thi này!”.

Cùng quan điểm về việc Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội phải thay đổi “cái tâm, cái tầm” của Giám khảo, người thẩm định trong các cuộc thi ảnh trong tương lai, nghệ sĩ nhiếp ảnh Vũ Huyến – người nhiều năm có mặt trong Hội đồng nghệ thuật của Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam bày tỏ: “Chấm ảnh thực chất là hoạt động có tính khoa học, phát hiện và tìm ra cái mới, cái hay, cái dở. Khoa học có định lượng, còn cảm xúc của từng giám khảo là ngẫu hứng, không định lượng được, không lo-gic. Mà đã là một hoạt động khoa học thì phải có trao đi đổi lại, tranh luận công khai để tìm ra cái hay thật, cái dở thật. Nhiếp ảnh Việt Nam có những yêu cầu không giống hoàn toàn với nước ngoài. Người chấm và người dự thi đều có thể là thầy của nhau, học trò của nhau. Nếu chấm chọn không vô tư, lại kết nhóm để không vô tư là hết sức nguy hại cho cái chung. Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật khóa tới cần hết sức quan tâm đến việc chọn người chấm ảnh, biết đọc ảnh, có kiến thức về văn hóa và có tầm định hướng cho sáng tác. Những nhiếp ảnh “danh tiếng” nào là giám khảo mà luôn luôn im lặng (khi cần bàn thảo), chấm a-dua thì kiên quyết không mời nữa…”.

Thực tế, đây không phải là lần đầu cuộc thi ảnh nghệ thuật do Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội tổ chức vướng lùm xùm, tranh luận, rút lại giải thưởng đã công bố, ảnh đoạt giải có chất lượng kém, mắc lỗi về bố cục, ánh sáng, đường nét…

Nói về lý do khiến kết quả giải thưởng cuộc thi ảnh nghệ thuật Hà Nội lần thứ 51 với chủ đề “Hà Nội tôi yêu – Niềm tin chiến thắng” khiến giới cầm máy chuyên nghiệp ở Hà Nội bức xúc, nhiếp ảnh Trần Gia chia sẻ: “Đây là cuộc thi lớn nhất cấp Thủ đô hàng năm và sử dụng ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, chất lượng ảnh được giải thưởng của cuộc thi được công bố lại vừa xấu về mặt thẩm mỹ và yếu về mặt kỹ thuật, có thể đánh giá ảnh như mới tập chụp, chất lượng dưới mức trung bình, mắc nhiều lỗi rất ngây ngô, khó hiểu. Việc ảnh đoạt giải xấu thế này do Hội Nhiếp ảnh nghệ thuật Hà Nội tổ chức không phải chỉ riêng năm nay, mà việc bất thường này xảy ra liên tiếp mấy năm nay rồi. Ở giải thưởng năm nay, việc phản đối và bức xúc của người yêu ảnh lên tới mức cao điểm khi phát hiện ra lỗi của bức ảnh được giải Nhất và hai giải Ba, một số giải khác kỹ thuật yếu kém, trong khi Ban tổ chức và Ban giám khảo lại bao biện, mãi không có giải thích thỏa đáng với dư luận. Những người yêu ảnh ở Thủ đô như chúng tôi chỉ mong muốn có một sân chơi công bằng, các tác phẩm được trao giải bởi một hội chuyên nghiệp phải đúng nghĩa là ảnh nghệ thuật tương xứng với khu vực Hà Nội…”.

Theo VNCA