(Vanchuongphuongnam.vn) – “Ăn cắp” chất xám, hay có một cách nói giảm khác là sao chép, đạo nhái – luôn là chủ đề được quan tâm trong showbiz Việt. Khi nào sự việc bị phát giác thì người nổi tiếng mới đưa ra lý lẽ là một sự trùng hợp ngẫu nhiên. Tuy nhiên công chúng lại không thỏa mãn với lời biện minh của những người làm nghệ thuật.
Lâu lâu lại có một nghệ sĩ bị tố là phiên bản của người khác, từ trang phục, tóc tai cho đến tác phong bên ngoài. Nghiêm trọng hơn là bê nguyên cả giai điệu bài hát vào trong sáng tác của mình, hay vay mượn cảm xúc của người khác thành cái của mình.
Khi vướng nghi án đạo nhái, ít ai lên chịu lên tiếng thừa nhận là đã học hỏi, vay mượn của người khác dù khán giả đã chỉ ra những điểm giống nhau đến 70 – 80%.
Chỉ có một số trường hợp như ca sĩ Mỹ Tâm, khi bị nhạc sĩ Vũ Xuân Hùng tố cáo ca khúc “Anh thì không” vi phạm bản quyền, cô đã nhanh chóng gửi lời xin lỗi tác giả và gỡ bài hát xuống.
Hình ảnh Mỹ Tâm trong ca khúc “Anh thì không”
Nữ ca sĩ Bảo Anh cũng rơi vào trường hợp tương tự, cô đã phải liên hệ với tác giả ca khúc và sẵn sàng nộp tiền bản quyền khi MV “Sống xa anh chẳng dễ dàng” của nữ ca sĩ Bảo Anh suýt bị xóa khỏi YouTube, vì sử dụng đoạn nhạc từ hai bản hòa âm của nhà soạn nhạc phim Ivan Torrent mà không xin phép.
Hay mới đây, ca sĩ Quang Hà buộc phải lên tiếng xin lỗi, đồng thời gỡ bỏ ca khúc “Ai rồi cũng khác”, khi đứa con tinh thần của anh vướng nghi vấn đạo nhạc “Day by Day” của nhóm nhạc Hàn Quốc T-Ara.
Khi bị tố đạo nhái, sống “ký sinh” trên chất xám của người khác. Đa số nghệ sĩ dám thẳng thắn thừa nhận. Đa số họ sẽ đưa ra những lời biện minh, tuy nhiên nó lại không thuyết phục được phần đông khán giả.
Mới đây, người mẫu – kiêm blogger Quang Đại bị tố là ăn cắp chất xám, vay mượn cảm xúc của người khác khiến nhiều người không khỏi thất vọng.
Trước đó, nam người mẫu được biết đến là một người thông minh khi tham gia các gameshow truyền hình; sâu sắc với những status truyền đi nguồn cảm hứng cho giới trẻ trên mạng xã hội; và cũng là người tiên phong cho phong trào sống xanh.
Được coi là nam thần với nhan sắc vượt trội cùng kiến thức “siêu đỉnh”, nên khi có những bài “bóc phốt” ăn cắp chất xám người khác, nhiều người tỏ ra thất vọng với nam người mẫu này.
Cụ thể, vào ngày 10/8, chủ blog “Gác nhỏ của Mạch” – trang nổi tiếng với những câu quotes về cuộc sống, tình yêu – đã đăng bài “bóc phốt” Quang Đại ăn cắp ý tưởng, thu hút sự chú ý trên mạng xã hội.
Người này cho biết, Quang Đại dùng bài viết của mình để đăng trên trang cá nhân nhưng tuyệt nhiên không ghi nguồn. Nam người mẫu chỉ để lại hashtag #whatever khiến nhiều dân mạng lầm tưởng tác giả chính là anh.
“Là người nổi tiếng có sức ảnh hưởng nhất định, còn là người có học thức cao, tốt nghiệp đại học chất lượng cao nên xin anh hãy biết tôn trọng cảm xúc, thành quả của người khác. Đừng có vay mượn rồi biến cảm xúc của người khác thành của mình, rồi đóng vai con người ‘sâu sắc’. Hashtag #whatever thì không bao giờ quên mà nguồn quên hết vậy”, người này gay gắt.
Khi sự việc thu hút sự chú ý, phía Quang Đại cũng đã lên tiếng nhận lỗi vì sự thiếu tỉ mỉ, dẫn đến những sai sót không đáng có. Anh cũng cho biết thông tin trên mạng xã hội quá nhiều dẫn đến nhiễu nguồn, không thể tìm ra chính xác tác giả là ai.
“Đại vốn là một người rất thích việc đọc, lắng nghe, ghi chép và chia sẻ, vậy nên mỗi ngày mình đều dành khá nhiều thời gian để đọc sách, tìm tòi các ghi chú, tài liệu trên mạng và cả những dòng bình luận, những tin nhắn tâm sự của mọi người nữa. Những điều đó dần dần đã trở thành nguồn năng lượng tích cực và là nguồn cảm hứng mỗi ngày cho bản thân mình. Chính vì vậy trên những trang MXH của mình, Đại luôn đề cao tinh thần chia sẻ những nội dung, những cảm xúc truyền cảm hứng đó để nhiều người biết đến hơn nữa.
Đại hiểu về tầm quan trọng của vấn đề bản quyền, vì thế trên các trang của mình, Đại và Team luôn cố gắng rõ ràng giữa những nội dung tự viết và những nội dung được sưu tầm lại từ các nguồn khác. Tuy nhiên, số lượng thông tin trên mạng là quá nhiều, quá nhiễu vì đôi khi nhiều bên cùng chia sẻ lại một nội dung giống nhau hoặc đa số những bài viết không có nguồn rõ ràng đều là những nội dung được dịch lại từ sách, truyện hoặc weibo Trung Quốc nên việc xác định nguồn gốc chính xác khá khó mới dẫn tới tình trạng một số bài viết được team Đại đăng lại với hình thức trích nguồn “Sưu Tầm”. Đây hoàn toàn là lỗi từ phía Đại và team của mình, vì sự thiếu tỉ mỉ và những sơ sót không đáng có trong việc sàng lọc thông tin”, Quang Đại cho biết.
Một số khán giả động viên nam người mẫu, nhưng đa số lại không đồng tình với hành động thiếu chuyên nghiệp của Quang Đại khi sống trong môi trường nghệ thuật tính bản quyền luôn được đề cao.
Cũng có chung cách trả lời như Quang Đại khi bị nghi ngờ đạo nhái nhiều ca khúc, Châu Đăng Khoa cho rằng do đọc nhiều, nghe nhiều nên không thể nguồn chính xác được của ai. Câu trả lời của nam nhạc sĩ không xoa dịu được dư luận mà còn thậm chí tạo nên làn sóng chỉ trích trong cộng đồng mạng.
Cụ thể, cuối năm 2018, Châu Đăng Khoa bị một tác giả lên tiếng cáo buộc sử dụng một số đoạn thơ khi chưa có sự đồng ý của mình ở ca khúc “Tình nhân ơi”. Người này còn đòi bản quyền thơ trong bài hát Người lạ ơi mà nam nhạc sĩ dùng “chùa” một thời gian dài mà chưa có sự xin phép.
Trước cáo buộc này, Châu Đăng Khoa cho biết: “Cái này thuộc về phạm trù cảm hứng trong sáng tác, khác hoàn toàn đạo nhái. Là nhạc sĩ, tôi hay dạo internet, đọc thơ văn lấy cảm hứng. Có nhiều nơi không để nguồn thơ nên tôi cũng không biết tác giả là ai. Tôi nhận sai vì sơ ý trong việc kiểm tra nguồn và đã sửa lỗi bằng cách xin tác giả cho mình trả chi phí tác quyền đoạn thơ đó”, Châu Đăng Khoa từng lên tiếng.
Cách đây không lâu, nhạc sĩ Dương Khắc Linh cũng gây xôn xao dư luận vì những phát ngôn liên quan đến vấn đề đạo nhái.
Cụ thể, bài hát Đừng như thói quen do nam nhạc sĩ này sáng tác, được trình bày bởi JayKii và Sara Lưu trong chương trình Giai điệu chung đôi bị tố đạo một ca khúc ra mắt nhiều năm trước của Trịnh Thăng Bình. Trước những xôn xao từ dư luận, nhạc sĩ họ Dương cũng đã lên tiếng, “Những ca khúc ballad có vòng hoà âm như vậy rất dễ giống nhau ở giai điệu. Quan trọng là lời khác, cách hát khác, người khác hát là đã thành một bài mới” – nam nhạc sĩ cho biết.
Phát ngôn này của Dương Khắc Linh nhận không ít “gạch đá” từ dư luận. Đa số tỏ ra thất vọng trước suy nghĩ của một người cầm bút, sống và ăn cơm nghệ thuật – một môi trường vốn đề cao sự sáng tạo và đột phá như nam nhạc sĩ họ Dương.
Thu Trà
