Hồ Thu
(Vanchuongphuongnam.vn) – Những ngày này, cái nắng mới đầu hạ mà đã giòn tan, báo hiệu vào mùa cá hố rộ nhất trong năm của biển ngang xứ Quảng. Chợ cá sớm Tam Tiến (Núi Thành), Tam Thanh (Tam Kỳ), Bình Minh (Thăng Bình) hay An Lương (Duy Xuyên) luôn mưu sinh nhộn nhịp, tấp nập. Và cùng với nhiều loại cá khác nhau, cá hố tươi rói da dát bạc trắng ngần long lanh trong nắng sớm.
Thịt cá hố mềm ngọt, “hiền” nên mọi lứa tuổi có thể ăn được và chế biến nhiều cách khác nhau tạo ra các món ngon. Cá hố nấu canh với thơm, cà chua và giá, khi chín rắc thêm tiêu và rau hành. Cá hố chiên vàng chấm với nước mắm ớt tỏi giã nhuyễn. Cá hố kho thì kho với dưa cải hay dưa gang muối. Nhưng tôi thích nhất cá hố kho nghệ bởi đây là món ăn đơn giản, dễ nấu và thơm ngon. Kho xâm xấp nước hay kho rim khô thì cá hố vẫn giữ hương vị đậm đà. Nếu kho hơi cay cay, mằn mặn một chút thì chắc hẳn là hao cơm nữa… Là loại cá có nhiều ở vùng biển ngang xứ Quảng, cá hố có thân dài và da màu trắng bạc. Khi cá không còn tươi thì thịt cá thì mềm và nhão nên không còn ngon nữa. Vì thế, dù chế biến cách nào, điều quan trọng là phải chọn mua được con cá hố còn tươi nguyên, khi lớp phấn bạc trên thân cá vẫn còn nguyên vẹn thì mới ngon.
Giữa phố thị đông đúc bây giờ, nhà cửa san sát nhau, thi thoảng tôi chợt thoáng đâu đó nghe thứ mùi thơm quen thuộc là mùi cá hố kho nghệ. Và tôi cũng hay đi chợ, làm món này cho gia đình. Hương vị của cá hố kho nghệ như lan tỏa từ bếp ra khắp nhà. Ngần ấy thôi nhưng gợi nhớ trong tôi về một thời ký ức thơ bé nơi quê nhà. Ba má tôi ngày đó đông con, mẹ vẫn thường xuyên ra đồng ra vườn từ sớm, cắt rau đi chợ, tính toán bán mua cho bữa ăn hằng ngày. Rồi dù trưa hay tối, sau một buổi làm lụng của ba má, và anh em tôi thay nhau người đi học, người đi giữ trâu giữ bò, đến bữa ăn là hít hà mùi cá hố kho nghệ thơm lừng… mỗi khi mùa cá hố về. Sau này khi ra gia đình nhỏ riêng, tôi vẫn hay hỏi má “bí kíp” cho món này ngon. Má tôi vỏn vẹn vài ý đơn giản như chọn con khổ tươi vừa, nếu con lớn quá vì khi kho sẽ khó thấm gia vị, mất ngon, hoăc cũng đừng chọn những con còn nhỏ bởi cá hố mỏng mình, cá nhỏ thì chỉ toàn xương, ít thịt…
Cá hố kho nghệ.
Tôi đã học má về cách kho cá hộ nghệ. Cá mua về rửa cách, cắt khúc vừa ăn rồi để cho ráo nước. Sau đó xếp cá vào nồi, ướp gia vị gồm nước mắm, tiêu, nghệ và ớt giã nhuyễn hoặc bẻ khúc ớt, thêm ít dầu phụng, đường rồi để cá ngấm trong khoảng 30 phút. Hoặc nếu kho có thêm của nén thì phải phi dầu, khử nén cho thơm. Trong thời gian ướp cá thỉnh thoảng dùng muỗng đảo đều để miếng cá dễ thấm gia vị hơn. Trong lúc kho, sau khi cá sôi đều thì cho thêm ít nước sôi vào, lắc nhẹ đều nồi cá rồi để lửa vừa nhỏ, chỉ thỉnh thoảng nhấc nồi cá lên chao sơ để nước gia vị được ngấm đều. Cá hố kho nghệ xong nhắc xuống là đã nghe có mùi thơm phưng phức… Nồi cá hố kho chín tới sền sệt nước vàng óng của nghệ. Má tôi bảo cá hố kho nghệ dễ ăn, chan nước cá ăn với cơm cũng đủ ngon rồi và nghệ còn tốt cho đường tiêu hóa. Cũng bởi vậy nên món này gần như gắn trọn với tuổi thơ anh chị em nhà tôi.
Theo thời gian, anh chị em tôi lớn lên đi học, đi làm và ai cũng có gia đình nhỏ cuả riêng mình. Ba má đã cao tuổi nhưng má vẫn tự tay thỉnh thoảng mua cá hố về kho nghệ cho ba ăn. Má ở quê kho cá nhỏ lửa riu riu bằng bếp củi, nên hương vị vẫn có chút gì đó đậm đà hơn, thơm phức hơn so kho với bếp ga, bếp từ như nhà tôi đang ở thành phố…
Mới sáng nay cuối tuần, tôi thong thả đi chợ. Nơi hàng cá, cá hố tươi cong được bày bán nhiều. Giờ mới chỉ ngắm vậy thôi mà lòng da diết nhớ nồi cá hố kho nghệ của má. Tôi cũng kho, như mọi khi và bày biện ra dĩa, chụp cái ảnh gửi vào zalo nhóm gia đình… Câu “còm” đầu tiên của đứa em trai giờ sống ở Hà Nội, là “Nhớ nhà, nhớ quê, nhớ ba má quá chừng”.
Thiệt là không chỉ món ăn dân dã trong cuộc sống thường ngày. Mà còn là, món ăn của nỗi nhớ, của ký ức thẳm sâu nơi chốn quê nhà… Đậm đà món cá hố kho nghệ…
H.T
