(Vanchuongphuongnam.vn) – Ngày rằm tháng bảy lại đến, bà mẹ chồng sau khi đưa Nga ra chiếc chòi giữa biển thì không quên nhìn cô với đôi mắt hăm chừng. Nga lờ đi ánh mắt ấy, cô chăm chú nhìn trăng lên. Trăng ngả bóng sau mây từ lúc chiều chờ đêm tối lại rẽ mây soi xuống lòng biển bao la. Dưới biển, trăng được phân thành nghìn mảnh nhỏ, vàng dịu, dệt nên tấm lưới vàng phủ lấy cả đại dương huyền bí.
Tác giả Trần Ngọc Đức
1. Con đường dẫn ra bờ biển Bình Giao hai bên xanh ngát rừng phi lao chắn sóng. Dải cát dài và hẹp dưới chân đôi lúc cũng nhấp nhô, có chỗ uốn lượn, khúc khuỷu tránh những cồn nhỏ đất rắn chắn ngang đường đẹp tựa dòng sông đang tuôn ra biển. Sáng sớm đầu tháng, làng biển không có gió heo may, mùi sương pha muối phốc mạnh, tố cả một vùng trời mằn mặn dâng dần lên cao… Phía cuối con đường, cũng là cửa của dòng sông, không có tấp nập những con tàu, khoảng không gian bao la trước mắt là nơi “đứng chân” của mười hai chiếc chòi nổi lênh khênh, mái áp tàu dừa, phên rào cỏ tranh biển và tụ mình trên bốn thân phi lao vỏ đã ngã màu mắm thính. Thủy triều bắt đầu rút từ giữa đêm, bây giờ vùng nước dưới chân những chiếc chòi chỉ xâm xấp bắp chân đàn bà. Những con sóng non ham bờ ngày mới đua nhau đẩy nước dâng lên đập vào chân những chiếc chòi rồi hạ sâu xuống, có khoảng như trơ ra nhìn thấy cả nền cát mịn… Ở phía ngoài, chỗ chiếc chòi xa bờ nhất, sáu chiếc cào chữ Y lớn đang giật lùi vào bờ theo nhịp dâng của từng con sóng. Vùng này, người ta cào đôi, mỗi chiếc sẽ có hai người chung vai giật lùi gợn mặt cát sau đêm triều dâng để bắt ốc, bắt ngao… Mười hai người phụ nữ mặt quay ra biển, cứ giật lùi khoảng mười bước chân thì người phía sau sẽ khom người áp sát ngực vào lưng người phía trước nâng rổ cào lên ngang mặt nước để người phía trước gom ốc, ngao vào giỏ bên hông.
Mặt trời sắp đứng đỉnh chòi, những chiếc cào cũng đã cập bờ, mười hai người phụ nữ, từng đôi một lầm lũi vác cào đi về phía ngôi làng sau rừng phi lao. Những chiếc giỏ đựng nước uống đong đưa theo nhịp hông sau mỗi bước chân cát luống, những gương mặt nặng trĩu cúi gằm đối diện với mặt cát, không có tiếng cười đùa, cợt nhả vốn có của phụ nữ mỗi lúc được tụm lại với nhau, tất cả lầm lũi bước vào bờ.
Nga là cô gái ít tuổi nhất trong số mười hai người phụ nữ ấy. Ở cái tuổi mười chín, nếu ở thành phố hoặc giả sử một vùng quê nào đấy không phải là vùng biển, có lẽ cô vẫn còn ngồi trên ghế giảng đường, hoặc vẫn đang học một nghề gì đó chuẩn bị cho tương lai. Nhưng ở đây thì khác, cô đang lặng lẽ nắm hai cần của chiếc cào, lầm lũi bước in theo đúng dấu chân của người phụ nữ đen nhẻm mặt hằn những vết nắng khắc khổ đang đi phía trước, người đàn bà ấy là mẹ chồng của Nga…
Làng Bình Giao vốn có truyền thống cào ốc Uyên Ương, loài ốc này rất đặt biệt, xưa kia thường chỉ để dâng vua chúa thị tẩm mỗi khi muốn có long nhi, còn bây giờ nó là thần dược phòng the được nhiều người săn lùng với giá tiền triệu cho một con. Mỗi năm loài ốc này chỉ xuất hiện vào ngày rằm tháng bảy để giao hoan. Sau cuộc giao hoan, con cái sẽ bơi ra phía biển sâu, những con con đực kiệt sức sẽ nằm ở bãi cạn cách bờ chừng mười hải lí. Và đây là cơ hội để những người dân chài Bình Giao có thể bắt được chúng.
2. Tháng bảy cách đây ba năm, sau lễ cúng cô hồn của những người đi biển không trở về, cả làng Bình Giao hân hoan làm lễ Khai Hoan, đây là lễ quan trọng nhất trong năm. Trong buổi lễ đó, những đôi vợ chồng trẻ mới cưới trong làng sẽ thực hiện động tác giao hoan ngay dưới nước vào ban đêm, bắt chước theo vũ điệu giao hoan của loài ốc Uyên Ương. Đây là cách mà người Bình Giao tin rằng họ sẽ có được những đứa con trai giỏi nghề biển trong tương lai và cũng là nghi thức trước khi vươn khơi săn bắt ốc Uyên Ương. Đêm hôm đó cũng là đêm đầu tiên Nga về Bình Giao làm dâu. Sau nghi thức giao hoan dưới nước, Nga và mười một người phụ nữ trẻ còn lại nhìn chồng của họ lên thuyền ra bãi cạn với đầy những hi vọng. Chiếc thuyền con lênh đênh theo sóng dần đi khuất tầm mắt của họ trong đêm.
Khi những chiếc đèn trên thuyền chỉ còn là những chấm nhỏ chớp sáng như những vì sao trên bầu trời đêm. Gió bỗng nhiên đổi hướng, mây lấp đi trăng sao của ngày rằm, một trận cuồng phong kéo theo mưa ập đến bất ngờ. Sự chênh chao, hoảng loạn như bầy đóm đóm gặp phải gió bấc. Trong tích tắc, mọi thứ chỉ còn là màu đen kịt phương xa. Phía bờ, những người phụ nữ cũng hoảng loạn kéo nhau chạy sâu vào làng… Và từ cái đêm đó đến nay, không ai biết được con thuyền chở những người đàn ông kia đã đi về đâu… Chỉ nghe những người già trong làng nói đó là gió chướng của Hải Thần, ngài nổi giận khi trong lễ Khai Hoan đã có người con gái không còn trong trắng.
Vậy là ba năm qua, làng không tổ chức lễ Giao Hoan nữa, thân phận của những cô vợ trẻ như Nga ngày càng hẩm hiu. Giờ đây, công việc của họ là hàng ngày theo những bà mẹ chồng cào ốc, cào hến để kiếm sống. Đêm đến những bà mẹ chồng sẽ quẩy thúng chài đưa họ ra những chiếc chòi cao cách bờ biển chừng hai trăm mét ngủ một mình để chờ chồng và cũng để tránh xa những người đàn ông khác trong làng. Một mình trống trải giữa biển khơi, sự cô đơn mòn mỏi và tuyệt vọng đã làm cho những người phụ nữ trẻ này trở nên già đi nhanh chóng.
3. Ngày rằm tháng bảy lại đến, bà mẹ chồng sau khi đưa Nga ra chiếc chòi giữa biển thì không quên nhìn cô với đôi mắt hăm chừng. Nga lờ đi ánh mắt ấy, cô chăm chú nhìn trăng lên. Trăng ngả bóng sau mây từ lúc chiều chờ đêm tối lại rẽ mây soi xuống lòng biển bao la. Dưới biển, trăng được phân thành nghìn mảnh nhỏ, vàng dịu, dệt nên tấm lưới vàng phủ lấy cả đại dương huyền bí. Bóng chiếc chòi, bóng của Nga như đang đuổi theo nghìn mảnh trăng nhỏ đó, nhảy lên, chộp lấy, nhưng rồi lại hụt mất. Khi chiếc thúng chài của bà mẹ chồng đã khuất phía bờ, Nga tắt đèn dầu, quay vào trong chòi chờ đợi trong đêm tối. Trời về khuya, không gian chỉ còn tiếng sóng vỗ vào chân chòi mỗi một lúc mạnh theo từng con nước lớn ròng.
Sau đợt sóng cao, một chiếc ghe chạm mạnh vào cột chòi. Không suy nghĩ nhiều, Nga nhanh chóng nhảy xuống ghe, nơi có Hải, người yêu đầu tiên của Nga đến đón, vậy là cuộc vượt biển vào bờ bắt đầu.
4. Nga và Hải lớn lên cùng nhau ở một làng chài kế bên làng Bình Giao, gia đình chung một rặng dương ru gió quanh năm. Họ yêu nhau từ những lần đi cào ốc, chài cá ven bờ, và cả trong những đêm trăng biển ngày rằm. Năm Nga mười sáu tuổi, cha mẹ đột nhiên bệnh nặng rồi mất. Dân chài xưa nay, mất đi thì về với biển cả, bởi họ không có nhiều đất để chôn cất. Nhưng không nỡ để cha mẹ giữa lòng biển lạnh lẽo, Nga đã đổi tình yêu của mình để lấy một phần đất trên bờ với một người đàn ông làng Bình Giao ngày ấy. Vậy là cô về Bình Giao làm dâu. Hải vẫn luôn dõi theo Nga cho đến tận đêm nay.
5. Khi chiếc ghe con sắp cập bờ, thì đột nhiên những đuốc lửa hiện lên nhôn nhổn từ hàng dương đi ra, Nga thấy rõ mặt mẹ chồng mình phía trên bờ, bà như đang đay nghiến đứa con dâu lăng loàn. Xung quanh bà là những bà mẹ chồng khác, họ hò hét, khua những chiếc dầm thúng dài bắn sớt, chém chém vào không gian, mà như chính xác hơn, là chém vào đôi gian phu dâm phụ trên ghe. Nga nhìn Hải gật đầu. Hải xoay dầm, bơi chiếc thuyền ra phía bãi cạn xa tít ngoài kia. Chiếc ghe chồng chềnh lướt ngang qua những chiếc chòi. Trên chòi, những góa phụ chờ chồng giữa không trung như cười động viên họ, từng ánh mắt gửi biết bao niềm hi vọng. Gió chướng lại nổi lên, như dồn nhanh chiếc ghe dạt ra phía bãi cạn. Mây che trăng. Mưa trút xuống. Gió thổi mạnh. Sóng nhô cao. Chiếc ghe nhỏ chòng chành rồi mất hút vào màn đêm tăm tối. Kể từ đêm ấy, không ai còn thấy Nga và Hải nữa, có lẽ chỉ Hải Thần mới biết họ đang ở đâu.
T.N.Đ
