Chùm thơ của Zhivka Baltadzhieva (Bulgaria)

642

Trần Thị Phương Thanh dịch từ tiếng Anh

Zhivka Baltadzhieva sinh năm 1947 tại Sofia, Bulgaria. Bà là nhà thơ song ngữ Bulgaria – Tây Ban Nha, nhà tiểu luận, dịch giả, kịch tác gia, biên tập viên, tiến sĩ Ngữ văn. Đã xuất bản một số tập thơ: “At the End of the Green Forest” (tạm dịch: Ở cuối rừng xanh), “Fever” (tạm dịch: Cơn sốt), “GenES”, “Escape to the Real” (tạm dịch: Thoát vào sự thật), “Sun” (tạm dịch: Mặt trời), “Never” (tạm dịch: Không bao giờ), “Rootless (Stateless) Mythologies” (tạm dịch: Thần thoại vô biên), “Alien Poem” (tạm dịch: Bài thơ về người ngoài hành tinh), “Daylight” (tạm dịch: Ánh ngày), “Solar Plexus” (tạm dịch: Tia mặt trời phức rối). Những bài thơ của bà được đưa vào những tuyển tập quan trọng của thơ đương đại xuất bản tại Hoa Kỳ, Châu Âu, Châu Mỹ Latinh, Châu Á và Châu Phi. Bà đã được trao Giải thưởng Nhà thơ của Thế giới khác (Poets of Other Worlds Award) do Quỹ Thơ ca quốc tế trao tặng; Giải thưởng Thơ Châu Âu “Clemente Rebora”; Giải thưởng quốc tế cho nhà thơ xuất sắc nhất về thơ chữ Hán; Giải thưởng bài luận quốc tế María Zambrano. Các tác phẩm “Mother Language” (tạm dịch: Tiếng mẹ đẻ), “Dimcho Debelianov”, “Tsvetan Zangov” của bà đã giành các giải thưởng thơ quốc gia. Bà đã hai lần giành giải Quốc gia về Dịch thuật.


Nhà thơ Zhivka Baltadzhieva.

Thuyết tương đối rộng 

Nếu các vật thể đều hút nhau,
vậy làm thế nào
Vũ trụ có thể mở rộng?

Và năng lượng tối của Einstein là gì?
Sự phá hủy? Cái chết?
Sự phân rã?

Chúng ta đang mở rộng không?
Và có ôm lấy tất cả
tại thời điểm cuối cùng?

Thuyết Tương đối
và kính viễn vọng của Hubble
một ngày nào đó
sẽ thu thập dữ liệu tối thiểu,
chứng minh rằng cái chết
và tất cả những phản ứng hóa học kinh hoàng
chỉ khiến chúng ta
có mặt khắp nơi
vật chất tối,
95% của vô cực.

Nhưng, Chúa ơi,
không có chút hồi ức nào
rằng một ngày
vào mùa đông, hoặc ngày cuối tháng bảy,
một người nào đó
đã yêu chúng ta
một cách cuồng nhiệt.

* * *

Trời bắt đầu hạ nhiệt,
mùa hè đang dần qua,
hôm nay cây cối dường như mởn mơ hơn,
nhưng niềm vui của chúng còn kéo dài bao lâu.

Tôi nhìn qua cửa sổ, thấy ánh sáng đang thay đổi,
những cành lá chuyển động trong im lặng.

Không nhìn thấy gì ngoài khí thở.

Có quá ít không? Có quá nhiều không?

* * *

Những thứ nhỏ bé là quan trọng nhất…

Lá thư trong túi đã bị bỏ quên và không thể đọc được
sau khi giặt và phơi khô,
ánh mắt tôi nhìn lướt qua,
không thể thốt ra giọng nói,
hơi thở của cánh đồng, rung lên trong phản ứng tức thì,
hàng ngày, và duy nhất, khuôn mặt của mẹ không còn nữa.

Sự nhỏ nhặt là những gì chúng ta yêu thích.

Ngày càng có ít những điều nhỏ nhặt trong thế giới văn minh.

Các ngành công nghiệp tầm cỡ chẳng giống nhau.

Và không sự tình cờ nào. Tôi đang nghĩ đến bức chân dung
của ngón út của bạn đã kiệt sức trên bàn tay trái
những kỷ niệm thân thiết nhất trong viện bảo tàng,

Nhưng ai đó sẽ tái tạo tâm trí, như trái tim tôi,

Và tôi không biết phải che chắn cho bạn ở đâu.

Homer 

Như dự đoán
tôi đã không còn nhìn thấy.

Và bây giờ tôi thức dậy
trong mắt người khác.

Ngay cả ngón tay
lau đi ngọn lửa trong nước mắt của tôi
cũng là chính ngón tay của ông.

Lửa cháy.

Và đau đớn.

Rất đau,
và tôi hát.

Để có thể ngừng cảm nhận.

Ulysses 

Giấc ngủ đưa tôi đến
bờ biển Ithaca,
một mình bất động.

Lúc đầu
không ai biết tôi.
Sau đó cũng không ai hỏi
bất cứ điều gì.

Tôi đã giết chết những người cầu hôn.
Tôi không còn

phải chèo thuyền vượt qua bão tố.

Không còn phải bịa đặt
Không phải bịa chuyện về chính mình.
Để tạo ra bất cứ thứ gì.
Để trở thành người khác.

Đâu cần phải như vậy.

Tôi thậm chí không còn mơ
về Ulysses.

Cuộc trốn chạy của tôi
vào thực tại

đã hoàn thành. 

Orpheus

Họ trả lại cho tôi Eurydice 
nhưng tôi sẽ không nhìn thấy bóng của cô.

Họ trả lại cho tôi Eurydice
nhưng không nhớ gì về tình yêu
đã xuống địa ngục.

Họ trả lại cho tôi Eurydice
nhưng không có đường đến và đi
ở đâu? và cho ai?

Làm thế nào để tôi tìm thấy chính mình?

Tôi có phải là cây đàn lia rách nát
bởi răng và móng tay
của đám đàn bà say xỉn?

Nếu không có ký ức
tôi không nhìn thấy ánh sáng
mà các vị thần Tartar gọi tên
cũng như tia sáng – mớ kịch bản sai lầm.

Tôi được trả lại Eurydice
nhưng bước đi của cô ấy
sẽ theo tôi theo hướng nào đây?

Tại nơi sâu thẳm trong tôi
tôi đã bị ném ra ngoài.
Không còn hình bóng.
Không có ánh mắt.

Ngay cả máu của tôi
cũng đang cháy
trong vết thương người khác.

Tôi không đau đớn.

Và tôi hát.

Bởi vì tôi chẳng cảm nhận được gì.

Thần khúc 

Mỗi lần quay cuồng, kết nối nhiều hơn
với những vết thương của chính chúng ta
và những điều chúng ta giăng mắc.

Ngày thêm kết nối và nhiều rắc rối hơn
về ai đó chạm vào chúng ta
đặc biệt với một ánh nhìn.

Ngày thêm kết nối nhiều hơn, nhiều hơn
ngày càng chăm chỉ như những con kiến
Chúng ta đang cặm cụi ở đâu
trong vũ trụ phẳng này?

Vô hình
và (có lẽ?) không tồn tại
Hàng triệu người đã bị mắc kẹt.

Trong thành phố?
Trong tự nhiên?
Trên bầu trời?

Địa ngục?
Tôi không tìm thấy tôi trong chính bản thân tôi.

* * *

Tôi là người Afghanistan,
một cô gái bình thường đến từ bất kỳ quận nào của New York, hay Pretoria,
sự kiện tình cờ, một cảm giác thoáng qua,
bài hát bị gián đoạn về Thánh Saint Anne từ Balkans của tôi,
thảm cỏ nhựa trong không gian của các phòng trưng bày nghệ thuật,
một hình nổi ba chiều về những giấc mơ,
cơn ác mộng của riêng tôi?

Đi sâu vào cái nhìn thấy được và cái bí ẩn.

Cái không bao giờ tìm thấy thay thế cái hiển nhiên
và tưởng tượng.

Tất cả những vật  sống bị ép buộc triển lãm và thu hẹp,
giảm bớt.

Nghĩa trang Hạt nhân

Dưới chân tôi,

Nghĩa trang Hạt nhân
nở hoa.

Hương thơm của mùa xuân
và con chim đen
rộn rã hót trên cành.

Sóng âm thanh nén chặt
và vật chất hiếm.

Như thể ai đó thổi vào tai tôi
bằng một cây sáo bị lãng quên

Không có ánh sáng phông nền.

Một giai điệu
đột biến
giữa
những đỉnh cao lởm chởm
của cây kèn harmonica

Vũ trụ,

một trái anh đào làm chết người,
đang say nước nặng,
bị cắn xé bởi khung cảnh cuồng nhiệt
của vườn Cực lạc địa phương.

Trên chiếc ghế dài xập xình,
một thiên thần mắc bệnh bạch cầu
ngỡ rằng Genesis phàm ăn

ở nghĩa trang Hạt nhân.

* * *

Các nhà triết học và nghiên cứu thần kinh khẳng định

không có tôi, người yêu bạn
hay hủy hoại bạn
là tập thể tiềm thức.
Bàn tay của bạn bên cạnh tôi,
cái chết dữ dội của chúng sinh, thực vật, đại dương
và các bài hát
chỉ là sự sinh hóa phi mã. Và không ai
phải chịu trách nhiệm về điều gì
bởi không ai tồn tại như một ai khác.

Không ai, không một ai khác…

Goya
Biệt thự của người điếc

18 thanh kiếm rô-bốt, 18 binh lính ảo
bắt đầu hành động vào tháng tư. Thiết bị giết người tự hành.
Sẽ vô hiệu hóa kẻ thù bằng
súng máy siêu hạng mới nhất.

Các bài báo không có thêm chi tiết. Nhưng họ sẽ sớm thu thập thông tin
trên mọi trang website

Một bức tranh đen nhức nhối khác cho biệt thự của Người Điếc,
nơi ở của chúng ta.

Ác quỷ Asmodeas, ngày Sabbath của phù thủy, các thuật toán tương tác
của lần hành quyết thứ Hai vào tháng năm, vụ nổ súng của người lính nô lệ
từ Lascaux và Perperikón đến Yoniverso,
tương lai nghệ thuật đương đại quốc tế Biennial
ở Seville.

Nguyên tử của nhân loại, một chương trình tự phát triển
chia thành kẻ giết người và kẻ bị giết.

Chiến đấu với Cudgels.

Giấc ngủ của lý trí sinh ra quái vật.

Và đâu là kết quả của giấc ngủ sâu bên trong?

* * *

Các giả định bị chối từ, các âm tiết sinh ra ảo giác
dưới ánh mắt dò xét.

Ánh sáng hình cầu chuyển hóa các trường,
các phân tử khổng lồ của nhiễm sắc thể với gia tài riêng.

Và mọi từ ngữ sẽ mơ hồ,
một dấu hiệu cô đơn cho thấy sự kinh ngạc
trong không khí thất thường
của vũ trụ không có hình thức và số lượng.

* * *

Trực giác bé nhỏ

trước sự hợp lý và bao la.
Những mầm cỏ sữa và sự bất định nghịch ngợm cùng lén lút
trong hơi thở của phong trào Brown.

Trong sự hỗn loạn được đánh số,
dán nhãn với danh sách ẩn giấu.

Hoa bay hơi trên đồng cỏ
dâng hiến cho cực lạc
mà không chiến lược.

Vật chất lẫn lộn và thân mật, không rõ nguồn gốc,
được xác nhận trên ổ cứng của không gian
và xóa bỏ những điều có thể.

Lưu lại (cứu) tất cả điều này? Trong từ ngữ này?
Gọn gàng và dứt khoát.
Giống như nó chỉ là sự giả tạo?

* * *

Ovid nhìn sông Danube.

Dòng nước bất ổn chảy từ từ
về phía Biển Đen – Pontic

Chỉ còn lại rất ít.

Đồng bằng ở hai bên như trái đào bổ đôi

và lòng sông giống như cái hố, cạnh của con dao sắp lao tới,

con dao lạnh giá.

Tất cả mọi thứ chỉ là hình thức,
mọi thứ không hình thức
và khắc nghiệt. 

Hiện tượng Lazarus – Câu hỏi khoa học

Tại sao Người tinh khôn 

bắt đầu luyện tập chậm? Bộ não đã làm gì
khi nó không phải là hành vi sản xuất?

Các quan sát được lưu trữ 
mọi chuyển động tức thời làm rung vỏ não,
vô vàn lớp tế bào 

và các kết nối nuôi dưỡng trở lại.

Điều gì đã tạo ra ký ức tiên tri?
Những tưởng tượng? Nhận thức cho trí tưởng tượng?

Thực tế hư cấu hay một hư cấu hiện tồn?

Liệu trí thông minh có nhận ra những gì không có trong em?
Không hay biết em có bắt được nó trong cuộc truy đuổi?

Ý thức có phải là thứ duy nhất tồn tại? Có phải lý do chúng ta xa lánh em?

Bộ não là gì? Bộ não là gì? Não tôi đã làm gì
khi em chết tôi không ôm lấy em, sao tôi không hét lên 
trên các tầng trời: Hãy lui ra!

Hỡi Lazarus!

* * *

Không gì thay thế được tình yêu

Tình yêu tựa mây trắng lướt qua
dưới mặt trời trong mỗi buổi chiều
màu ngọc bích bối rối của kỳ nhông
những tấm pin mặt trời quạt gió và cánh cò
cứu những cánh đồng trong cơn hỏa hoạn
cứu những bông hoa khỏi nắng mặt trời.
Nhưng tôi không thể cảm nhận.
Tình yêu, tình yêu, tình yêu.
Yêu thương lấy chính tôi.
Và yêu thương đồng loại.
Bất chấp là ai.

* * *

Tồn tại hay không tồn tại

Đó là câu hỏi.

Một sinh mệnh tê liệt hóa thành con dao
Để tự chém mình,

Rồi ngừng la hét

tình yêu.

Giữa hai lựa chọn làm sao chọn.

T.T.P.T