(Vanchuongphuongnam.vn) – Hát câu đồng dao là tập thơ mới nhất và cũng là tập thơ thiếu nhi đầu tiên của nhà thơ Trần Thanh Bình (Hội viên Hội nhà văn TP.HCM). Sau sự dịu dàng, nhẹ nhàng là sự sâu lắng, là những thông điệp cuộc sống nhiều ý nghĩa với không chỉ riêng trẻ em. Và, đây là món quà nhỏ nhiều ý nghĩa nhà thơ dành cho thiếu nhi và độc giả yêu thơ thiếu nhi nhân mùa trăng về.
Nhà thơ Trần Thanh Bình
“Hát câu đồng dao” – từ tựa tập thơ, nhiều bài thơ trong tập thơ nhỏ này gợi nhớ sự ngọt ngào từ đồng dao, ca dao, viết về những điều gần gũi trong cuộc sống con trẻ. Trần Thanh Bình từng sáng tác nhiều tập thơ nhưng đây là tập thơ thiếu nhi đầu tiên của chị. Tập thơ nhỏ được chị chăm chút với những minh họa mà (họa sĩ Thuần Nhất An minh họa), Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành. Phần nheieuf tác phẩm trong tập thơ này được viết bằng thể thơ bốn chữ, năm chữ, lục bát – là những thể thơ quen thuộc khi viết thơ cho thiếu nhi, hình ảnh, vần điệu khá gần gũi, gợi cảm hứng từ đồng dao, dân ca.
Sự trắc ẩn luôn hiện hữu trong những trái tim bé thơ. Tình thương đến từ những điều bé nhỏ trong cuộc sống này, hình thành những hạt mầm nhân ái lớn lên cùng trẻ nhỏ. Trong “hoạt cảnh” vào lúc trời rét, bà đan cho cháu đôi vớ (tất), bé mang vào ấm chân, thế nhưng, lòng bé âu lo cho em cún:
Bé lại thương cho cún/ Không tất, có lạnh chân?/ Làm sao, làm sao nhỉ?/ À! Lấy rơm bện dần.
Đôi tất rơm xinh xắn/ Cún ơi, mau mang vào/ Trời đang vào mùa rét/ Bạn, tớ ấm như nhau…
Lòng yêu thương con vật trong nhà của một em bé, dịu dàng nhưng hẳn sẽ ghim nhẹ trong lòng độc giả. Và đây, lúc “Em tan học, bước nhịp nhàng thong dong”, nhà thơ không tiếp tục miêu tả tâm trạng hân hoan ấy, lại bất ngờ rẽ sang:
Thương cho cái vạc lội sông/ Cái cò bắt tép, nặng lòng nuôi con
Từ “cái cò, cái vạc cái nông” hay “Cái cò đi đón cơn mưa” (ca dao) trong trang sách nhỏ đã bước ra cuộc đời trong đôi mắt bé. Và Sự “trái ngược” ấy cũng nhằm tạo nên cảm xúc cho liên tưởng của thơ, thì ra, mình vẫn còn sung sướng lắm, vì ngay sau đó là:
Cơm chiều mẹ sắp dọn ra/ Một ngày hạnh phúc cả nhà cùng vui…
Hay tính thương của bé cũng bất ngờ thức dậy khi cầm bút tập viết, gặp mẫu tự Ô, không chỉ là “O tròn như quả trứng gà/ Ô thì đội mũ Ơ thời thêm râu” bé đã biết nghĩ đến:
Mẹ đi mưa nắng dãi dầu/ Ô che râm mát nhịp cầu tháng năm.
Liên tưởng này hoàn toàn hợp lý và cũng “trẻ con” một cách ngộ nghĩnh nữa.
Bên cạnh những bài thơ nhỏ gợi lên tình thương yêu trong trẻ, Trần Thanh Bình khá thành công khi viết những bài thơ về thiên nhiên dành cho trẻ em:
Trong “Trò chơi của nắng”, thiên nhiên trở thành người bạn trong trẻo trong thế giới bé thơ. Thiên nhiên – nắng thực sự trở thành người bạn, gợi sự nhớ thương khi xa vắng. Chị viết:
Ban ngày, mẹ cõng lên nương/ Ơi bạn nắng cứ vấn vương sân nhà/ Chiều tà, nắng trốn vào hoa/ Đêm về, nắng lại chan hòa sương đêm
Mỗi sớm mai, mặt trời lên/ Nắng quay trở lại nõn mềm nắng tơ/ Em vào lớp học cùng cô/ Ngoài sân, nắng nghịch vẩn vơ nô đùa
Buồn ghê, những lúc trời mưa/ Nắng đi đâu vậy, sao chưa quay về?
Và thiên nhiên, vẫn luôn là người thầy dịu dàng, gần gũi dạy cho con trẻ những bài học đáng nhớ:
Học dây bầu dây bí/ Quấn quýt chung một giàn/ Học hoa trái thơm thảo/ Đến mùa lại chín vàng
Cuối cùng, đoạn kết có sức khái quát chung:
Bao nhiêu điều phải học/ Từ thiên nhiên quanh nhà/ Biết nghĩ suy, quan sát/ Bài học sẽ tìm ra…
Có thể ghi nhận, đây là bài thơ hay khi những thông điệp được lồng vào khéo léo, tự nhiên đến độ bất ngờ. Không hề lên gân, nhẹ nhàng thôi nhưng tác giả đã thành công khi bất ngờ chuyển từ những chuyện hoa, chuyện quả dễ thương sang thông điệp “học từ thiên nhiên quanh mình”. Và thông điệp ấy ở lại trong lòng trẻ thơ.
Nhà thơ Lê Minh Quốc (Chủ tịch Hội đồng Thơ – Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, mỗi bài thơ tựa như bông hoa xinh xắn. Như đã nói, “Mỗi tập thơ là một quá trình nhằm hoàn thiện bản lĩnh thơ”, thì ở tập thơ này có thể đánh dấu cho bước đường viết thơ cho thiếu nhi của nhà thơ Trần Thanh Bình. Qua tập thơ “Hát khúc đồng dao”, bước đầu tác giả đã có những tìm tòi trong hình ảnh, câu chữ lẫn nhịp đi của các câu thơ. Cần viết dung dị để trẻ em dễ đọc, qua đó, có thể ghi lại trong trí nhớ. Đôi khi những câu chuyện ngắn, giản dị lại có sức bền hơn những “triết lý” dài dòng mà vụn vặt đã có nhiều người mắc phải, vì họ nghĩ rằng, có như thế mới đạt đến tính giáo dục.
Quả là vậy, có thể dễ dàng nhận thấy ở tập thơ Hát câu đồng dao, ẩn sau sự dịu dàng, nhẹ nhàng là sự sâu lắng, là những thông điệp cuộc sống nhiều ý nghĩa với không chỉ riêng trẻ em. Và, đây là món quà nhỏ nhiều ý nghĩa nhà thơ dành cho thiếu nhi nhân mùa trăng về.
Ngọc Minh
