Trần Thế Tuyển
(Vanchuongphuongnam.vn) – Mỗi tập sách dày trên dưới 700 trang (khổ 16 x24cm), tạp chí Văn nghệ Quân đội vừa trình làng hai tập truyện ngắn hay mang tên Người chiến sĩ ấy (*) Theo nhà văn Nguyễn Bình Phương – Tổng biên tập tạp chí VNQĐ – chủ biên bộ sách này “ Đây là công trình nhằm hướng tới chào mừng kỷ niệm 80 năm ngày thành lập QĐND VN và ngày truyền thống Tổng cục Chính trị ( 22/12/1944-22/12/2024)”.
Cũng theo nhà văn Nguyễn Bình Phương, văn học, xét cho cùng là nghệ thuật xác định và duy trì thế đứng của con người trong tương quan với thế giới xung quanh. Người chiến sĩ ấy tập hợp, tuyển chọn những truyện ngắn hay của nhiều tác giả thuộc các thế hệ viết về đề tài người lính với độ dài thời gian vắt qua hai thế kỷ XX và XXI.
Người đọc sẽ có dịp thưởng thức các truyện ngắn hay của gần 100 tác giả mà tên tuổi và tác phẩm của họ đã “vắt qua “ gần thế kỷ nay. Nói chính xác là gần 100 năm nay, kể từ ngày 22-12-1944, Cụ Hồ chính thức thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân .
Khó có thể mô tả, bình luận từng truyện ngắn. Nhưng cái chung nhất về nội dung là chân dung người lính Bộ đội Cụ Hồ đã được khắc họa một cách rõ nét nhất. Đó người lính của nhân dân, từ nhân dân mà ra vì nhân dân mà chiến đấu. Những người lính Bộ đội Cụ Hồ ấy, qua các truyện ngắn hiện ra trước mặt ta rất đỗi bình thường, dung dị. Chất liệu ngôn ngữ và cấu trúc tác phẩm giúp ta tiệm cận họ gần gụi như người thân trong nhà, như bạn bè, đồng đội cùng trang lứa. Những người Chiến sĩ ấy không tạo dựng với dụng ý thần thánh hóa nhân vật mà họ rất đời thường với nét đẹp dung dị và cả những khuyết tật mà làm người ai cũng không tránh khỏi .
Chọn mỗi tác giả, kể cả những nhà văn thành danh như tượng đài vắt qua hai thế kỷ một truyện ngắn, những người tổ chức bộ sách quý này muốn đưa ra thông điệp với tính ước lệ và biểu trưng khi chạm tới một lĩnh vực mang tính vĩ mô, “ nghệ thuật xác định và duy trì thế đứng người lính của nhân dân trong tương quan với thế giới xung quanh “
Cũng qua gần một trăm truyện ngắn hay này, người đọc phần nào cảm nhận được các cảnh huống và hồn vía của chặng đường chiến đấu gian khổ mà rất đỗi vinh quang của quân đội ta, kể từ ngày thành lập trong khu rừng đại ngàn mang tên vị nhân tướng – anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo.
Về tác giả, có thể nói đây là thách thức, khó khăn nhất của những người tổ chức bộ sách quý này. Viết về chiến tranh cách mạng và người lính Bộ đội Cụ Hồ, từ lâu đã là cảm hứng sáng tạo của nhiều thế hệ người Việt Nam. Với độ dài vắt qua hai thế kỷ việc lựa chọn trong hàng ngàn, chục ngàn tác giả, tác phẩm để trình làng gần 100 tác giả, tác phẩm là công việc cực kỳ khó khăn, nhạy cảm. Nhưng từ “ ngôi đền thiêng văn chương nhà số 4”, những người thực hiện dưới sự định hướng, chỉ đạo của đại tá nhà văn Nguyễn Bình Phương, Tổng biên tập tạp chí VNQĐ, Phó Chủ tịch Hội nhà văn Việt Nam dụng công “ đãi cát tìm vàng” mời gọi được đội ngũ những nhà văn tiêu biểu đã cống hiến cho sự nghiệp văn chương nước nhà nói chung, lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam nói riêng vắt qua thế kỷ XX và XXI.
Và, như thế, ở mức khiêm tốn nhất có thể nói rằng, “ Người chiến sĩ ấy “ là món quà quý dâng lên chào mừng Quân đội nhân dân Việt Nam nói chung và TCCT QĐND VN nói riêng tròn 80 tuổi./
TPHCM 1/2024
T.T.T
(*) NXB Văn Học- 2023
