(Vanchuongphuongnam.vn) – Tôi là một cô gái sinh ra nơi nửa thôn quê nửa phố thị nên từ bé tôi đã được sử dụng những đồ đan lát bằng tre, mây. Những vật dụng ấy tự tay người thủ công bỏ sức ra đan đồ và nó mang nhiều nét tinh xảo gần gũi và thân thuộc với người nông dân. Chính sự gắn kết từ bé với đồ đan, mà tôi yêu nghề đan lát rất nhiều.
Ảnh minh họa. Nguồn internet
Lớn dần lên, khi đi học đại học tôi quen biết một người bạn trai, anh luôn kể cho tôi nghe về làng nghề quê anh. Có lúc ngồi cạnh nhau, nghịch ngợm anh cũng lấy thân cây cỏ đan cho tôi vài thứ. Chúng tôi vui vẻ trêu đùa và tôi rất mong được về thăm làng anh một lần. Điều mong ước ấy của tôi đã thành, khi tình yêu chúng tôi đã có anh dẫn tôi về với làng quê anh. Bước chân về đây, rất nhiều điều yêu trong tim tôi hơn nữa. Về quê anh, nơi đây tôi tìm hiểu và được biết nghề đan lát đã là nếp sống của rất nhiều gia đình. Và chính nghề đan này đã đi sâu vào tiềm thức của những người nông dân, cũng chính nghề ấy nói lên cho mọi người thấy sự cần cù chịu khó của những người nơi này, người sinh ra và lớn lên giữa một làng nghề văn hóa và truyền thống, họ mang cả nét yêu, và tâm huyết của họ vào đồ nghề họ đan mỗi ngày.
Càng ở tôi càng cảm nhận được một không khí nơi đây, thật yên bình không ồn ào như chốn thị thành. Về làng quê này trong ngày hè oi ả vậy mà tôi lại thấy yên bình của một làng quê đậm chất Bắc Bộ. Nơi quê anh, người yêu đan lát, người tôi nhớ thương và đang nhắc chính là tỉnh Hưng Yên. Khi cùng anh bước chân về vùng quê này, tôi thấy thật đẹp, dù qua bao nhiêu năm lịch sử rồi mà vẫn còn đó những mái nhà nâu ẩn mình dưới bóng tre xanh. Ngôi làng nghề đan truyền thống kia không hề mất mà vẫn sống thật ấm áp và mạnh mẽ. Khi gặp gia đình anh, ngồi bên cạnh cụ bà tôi được nghe cụ kể lại một cách thật hồ hởi về thời đan mà cả làng quanh năm rộn ràng tiếng chẻ tre, đan nhà này trêu nhà kia một cách thật vui nhộn.
Thật sự nghề đan từ lâu đã là nghề truyền thống của người dân nơi đây. Mà ngoài nét đẹp của nghề giúp người dân nơi đây có thu nhập lại chính là giúp cho quê hương giữ gìn phát huy những nét đẹp truyền thống của dân tộc, để khiến ai tới thăm cũng không quên được cảnh đẹp của nghề của đất nước tôi. Đi trên đường quê, tôi bắt gặp những chiếc xe đạp thồ chở những đồ được đan rất đẹp và tỉ mỉ đi bán. Nhìn thôi là tôi đã thấy thân thuộc, gần gũi. Càng đi sâu vào làng tôi càng thấy gần hơn khi nhìn cảnh các cụ già móm mém nhai trầu nhưng tay chẻ tre đan lát trước sân. Đó là hình ảnh mà khiến tôi càng yêu nơi đây hơn, yêu sự bình dị của nơi này. Nhìn những thao tác của các cụ rất nhẹ nhàng nhanh tay và khéo léo tôi càng muốn được về đây làm dâu, muốn ở lại và mong được cụ dạy lại cho cách chẻ đan khéo đó. Thật sự nhìn những chiếc lạt được chẻ ra mềm và mỏng đẹp như vậy tôi càng thấu hiểu hơn làng nghề này đã có từ rất lâu đời rồi. Trải qua bao biến động, tiếng lách cách của tre nứa va vào nhau, tiếng dao chẻ nan vẫn vang vọng trong từng nếp nhà. Nguyên liệu chính là tre, nứa – những loài cây gắn bó với làng quê Bắc Bộ. Người thợ phải chọn tre già, chắc, chẻ nhỏ, vót mỏng rồi uốn thành nan để đan thành chiếc vừa chắc chắn vừa tinh xảo.
Bên cạnh đó, để có được lạt mềm đan thì luôn cần đôi bàn tay là linh hồn của làng nghề này. Công đoạn đan đòi hỏi sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và kinh nghiệm lâu năm. Từ việc chọn nan tre đến khi tạo dáng, cố định các mối nối, người thợ phải làm cẩn trọng để sản phẩm vừa bền chắc, vừa thẩm mỹ. Ngồi cạnh cụ bà đan tôi được bà cho biết “Đan một chiếc trung bình mất 2–3 giờ. Người thợ khéo léo có thể làm được vài chiếc mỗi ngày. Dù vất vả nhưng chúng tôi vẫn gắn bó, bởi đó là nghề cha ông truyền lại” và càng ngồi lâu tôi càng hiểu và cảm nhận sâu sắc hơn về nghề đan này. Người dân nơi đây từ cụ già cho tới trẻ nhỏ ai cũng biết đan. Rời tay đất ruộng, rời bàn học là họ lại bắt tay vào nghề đan lát. Hàng ngày, nhà nào cũng phơi nan, và đan đã thành một bức tranh đặc sắc của làng nghề thôn quê. Ngoài sản phẩm là đó thì người dân nơi đây còn tạo ra những chiếc rọ, lờ, giỏ… cũng là những thứ dùng để bắt tôm, cua, cá…Vào những ngày nông nhàn khi người dân không còn bận rộn với công việc đồng áng, đâu đâu cũng thấy những bàn tay thoăn thoắt đan đó, đan rọ. Trước sân nhà hay dưới những tán lá cây rợp mát, du khách có thể chứng kiến cảnh những người dân tụ họp, tập trung đan đó, chốc chốc lại rộ lên tiếng cười đùa vui giữa không gian yên ả, thanh bình.
Ngày nay giữa nhịp sống công nghiệp nhưng vẫn có làng nghề đan truyền thống thôn quê, điều ấy giữ lên bản sắc văn hóa Bắc Bộ. Từ đôi bàn tay người thợ, những chiếc đó tre mộc mạc đã vượt ra ngoài công dụng thường ngày, trở thành “sứ giả văn hóa” đưa hồn quê Việt đến với bạn bè gần xa. Và chính điều này làm nên sự độc đáo của nghề đan đó. Hãy về thăm làng nghề đan tôi tin ai cũng thấy yên bình và thêm yêu quê hương hơn. Trên đường làng mộc mạc ngoài những cánh đồng lúa chín vàng ai cũng sẽ thấy những chiếc xe đạp chở đầy đồ đã đan xong kết lại từng chùm như những bông hoa rất đẹp.
Về thăm làng nghề đan, một tình yêu trong tôi càng thêm rực rỡ và tôi đã được anh, đưa tôi chiếc rọ mà chính tay anh đan, chúng tôi cùng nhau đi ra đồng bắt cua, bắt cá…cũng từ đây tôi càng thấy tuyệt vời hơn ở nghề đan lát. Một sự cảm nhận sâu sắc hơn về nét đẹp thôn quê, không ồn ào nơi phố thị. Được về thăm làng nghề tôi càng thấy một sự trải nghiệm thật thú vị. Hình ảnh làng nghề đan đó hiện ra như một bức tranh nông thôn với những nét đặc sắc rất đẹp và riêng. Đúng là nghề đan đã để lại cho quê hương tôi một hình ảnh thật đẹp và gần gũi. Nhớ sao những chiếc rọ đan…nhớ sao hình ảnh cụ ông, cụ bà đôi bàn tay đan thật tinh xảo và tỉ mẩn… nghề đan, một nghề truyền thống của người dân quê tôi. Và tôi càng yêu hơn những nét đẹp của quê hương.
P.U
