(Vanchuongphuongnam.vn) – Bế Hai không quan tâm. Thở dài theo ngọn gió đêm. Bế Hai ngó lên bàn thờ. Ai rửa cái tấm hình thờ sao mà nụ cười của má buồn thắt thẻo vậy?
Nhà văn Trúc Thiên
1.
Hồi ông bỏ bà đi gặp đám bạn, là ngay cái mùa ô môi đương thì trổ bừng sắc hồng bên vàm sông Xà No. Cái màu hồng phơn phớt pha lẫn tím xao xác cả miệt đồng bưng. Bà thẫn thờ trên bến từng chiều. Ai tới hỏi thăm, bà cũng chỉ gật đầu nhẹ bâng. Ổng mê đám bạn quá chừng. Mà thôi, ngần đó thời gian ổng sống với tui rồi. Giờ ổng vui vầy bên đám bạn cho có tình đồng đội. Bà nói vậy, rồi bỏm bẻm nhai trầu. Môi đỏ quệt tựa như màu son.
Những cơn mưa đầu mùa tháng tư, vội vàng đến lại tất tả đi trên miệt đồng bưng này, là mùa bông ô môi rợp trời những nhớ thương. Nắng chói chang rọi những cánh ô môi in hằn dưới lòng sông. Gió lộng theo những buổi chiều quê, cuốn từng cánh ô môi rơi lả tả.
Bà theo ông dìa cái xứ Xà No sau ngày giải phóng. Hồi đó, tía má ông lắc đầu ngoày ngoạy khi ông xin đi cưới bà. Đâu ra cái chuyện trai tân lấy thứ nạ dòng. Bà hơn ông hai tuổi, lại đã một đời chồng thêm một đứa con gái nhỏ. Cưới với chả xin, miệt này đâu phải thiếu gái. Má ông lớn tiếng quát tháo. Trai tân mà lấy nạ dòng, cơm chan nước lạnh, mặn nồng gì đâu?
Ông giận run người. Cái miệt này có cả ngàn gái đẹp gái tơ thì ông cũng chả lấy đâu. Ông thương ai thì xin cưới người đó. Bằng không cho, thì ông cất cái chòi ra ở riêng. Tía má chẳng hiểu, thương một người là nó nằm tận sâu trong lòng dạ mình, chứ mấy cái thứ râu rìa bên ngoài đâu có bao giờ bền chặt.
Tía đập bàn. Má khóc lóc. Ông vẫn nhất quyết. Cất cái chòi, rồi xuôi thuyền về miệt Nha Mân rước bà. Hổng có cái đám cưới nào diễn ra. Ngày đó, chỉ vài người đồng đội cùng đơn vị, ghé ngang căn chòi tềnh toàng tặng vài thứ bánh kẹo và hai cục xà bông thơm Bến Thành.
2.
Bế Hai mở cái cổng rào, sà ngay xuống thềm nhà, phe phẩy cái nón lá. Nắng lên đầu ngọn ô môi. Sắp giỗ tía rồi heng má. Nay đi chợ thấy người ta rần rần cái vụ heo bị sán gì đó. Chợ tìm đỏ mắt hổng ra miếng thịt heo nào. Nghe đâu mấy lò giết mổ đóng hết. Đầu nậu dáo dác đi kiếm nguồn thịt. Mấy người nuôi heo nhà, cũng bị bắt đi kiểm dịch hết. Nhà cô tám phía cuối cầu Bà Thìn bị tiêu hủy cả đàn đang tới ngày ra chuồng. Người ta chỉ nhau đi ra siêu thị mới mở ngoài xã mà mua. Thịt heo sạch, giá bình ổn của nhà nước. Mà xa quá, con đâu đi bộ ra nổi. Vậy nên nay mình kho cá bống cát ăn với canh rau tập tàng nghen má.
Bà vẫn đẩy nhịp võng đều chân. Trời nóng hầm hập. Vậy à! Tội nghiệp heng Bế Hai. Cứ mỗi lần nghe là má thấy thương dân mình. Xứ này bưng biền khỉ ho cò gáy, tiền vào nhà khó như gió vào nhà trống. Nay thêm cái vụ heo bệnh là thấy khổ nữa rồi.
Từ hồi ông mất, bà thôi không còn cái nết sáng sớm tinh mơ quẩy giỏ đi chợ như lệ thường. Ngày xưa, hễ mỗi lần cái loa treo trên cây cột đèn giữa xóm bắt đầu phát bảng tin sáng, rồi chuyển qua mấy bài nhạc quê hương, là bà ưa quay sang hỏi ông nay muốn ăn gì, đặng bà biết mà còn ra chợ kiếm. Bà thương ông chẳng cần nói nhiều. Thương ngay cả cái nết khó ăn của ông. Bữa cơm nhà, vì thế lúc nào cũng ấm áp.
Mỗi lần bà từ chợ về lại nhà, thể nào cũng đem theo dăm ba câu chuyện mà tỉ tê cùng ông. Chuyện làng chuyện xóm, chuyện không đẩu không đâu. Rồi hai mái đầu bạc thếch khẽ tặc lưỡi.
Mấy bận như thế, Bế Hai ưa nói, tia má lo chi chuyện bao đồng. Nặng lòng chi mấy chuyện hổng dính dáng đến mình. Cũng đâu có giải quyết được gì. Thời nào chuyện đó. Chứ cái thời này, mà tía má vẫn còn nghĩ ngợi tới xuồng ghe máy đuôi tôm thì mình lạc hậu trớt quớt rồi.
Tiếng bàn đạp chân vịt của cái máy may cứ vang đều đều. Bế Hai đâu lo mấy chuyện xa xôi, chuyện gần kề là nó mà giao đồ trễ hẹn cho khách, là hổng có tiền. Mà hổng có tiền thì khó sống lắm nghen. Thời này, đâu có chạy qua nhà hàng xóm mà xin lon gạo, mà lội xuống sông bắt mớ tép. Làm gì có chuyện râu tôm nấu với ruột bầu. Ngay cái miệt vốn dĩ hào sảng cá tôm, cây trái này, thì tất thẩy giờ cũng phải ra chợ mà mua.
Tiền lương hưu của tía chỉ đủ thuốc thang theo kì, chứ chi tiêu trong nhà cũng là môt tay Bế Hai lo toan. Đừng mong chờ vào chuyện Hai Chiến hay Ba Đấu phụ hợ một tay. Sài Gòn xa lắm. Sài Gòn khó sống. Nên Hai Chiến và Ba Đấu còn bận bịu lo toan mái gia đình nhỏ của mình trên đó. Sức đâu mà để ý tiểu tiết đến tía má. Dẫu sao thì tía má cũng còn có Bế Hai lo. Dẫu gì Bế Hai cũng là con. Bổn phận phải lo cho tía má. Ờ mà còn đất đai, thì Bế Hai khỏi lo nhen. Hai Chiến và Ba Đấu tự tính. Con nào thì cũng là con. Nhưng cũng phải biết cái phận làm con của riêng mình đó.
3.
Thằng Long điện thoại cho Bế Hai khóc nấc. Bế Hai ơi Bế Hai, người ta tới phá nhà, người ta tạt sơn trộn với mắm tôm vào nhà, người ta làm dữ lắm, đòi chém, đòi giết. Tiếng đứt quãng được mất theo từng cơn khóc. Bế Hai tắt máy rồi mà tim đập thình thịch. Trời phật, chuyện này mà tới tai má, sao má sống nổi. Sài Gòn lấy của má những thằng con trai yêu thương, biền biệt theo cái vòng xoáy mãnh lực tiền tài hư danh.
Chiều sẫm trời, nước cuốn mấy cánh ô môi xuôi dòng ra sông cái. Bên mâm cơm má dặn Bế Hai điện thoại nhắc mấy đứa em kì này giỗ tía ngay cuối tuần nhớ dìa nghen. Hình như bốn năm rồi, tụi nó cứ nói giỗ ngày thường, không được nghỉ làm, nên chẳng thể dìa. Nay là phải dìa, phải dìa đặng tía nó vui.
Bế Hai ngập ngừng, đưa mắt nhìn má rồi thở dài héo hắt. Nói là nói vậy, chớ nhiều khi cuối tuần tụi nó còn tăng ca, rồi đám con cái học thêm học bớt. Sài Gòn đâu có gần má ơi, ngồi xe ngót tám tiếng, dìa rồi lên liền chắc bệnh luôn đó má. Nên thôi, con cháu có lòng là được rồi má. Nè, Hai Chiến với Ba Đấu mới nhắn tin gởi tiền về cho con lo đám giỗ nè má.
Má ờ một cái. Tiếng ờ nghe chừng thườn thượt trôi dài, theo gió vút lên tận ngọn ô môi. Bế Hai cặm cụi lùa cơm, nói khéo cho má đỡ buồn. Chớ hổng lẽ nói, đây là lần thứ năm, Bế Hai tự bỏ tiền ra mà nói dối má. Tháng tư vẫn ngọt ngào màu hồng của rặng ô môi bên vàm sông.
4.
Bế Hai tất tả quay về nhà sau buổi chợ sớm. Bỏ lại sau lưng mấy tiếng kì kèo đãi bôi của bạn hàng rau hàng cá. Cũng lại sà xuống bên thềm nhà, hổn hển thở. Vậy là hổng phải tin đồn đâu nghen má. Mấy ông trên tỉnh về họp sáng nay thông báo, sẽ cho xáng múc dòng Xà No, khơi thông nước về đồng trong, làm nguồn tưới tiêu. Rồi xẻ kinh Xà No ra thành mười bốn cái sườn ngang. Để thuận tiện dẫn nước vào sâu. Nghe nói Xà No thành khu trọng điểm phát triển của tỉnh. Mấy ổng nói làm vậy cho dân xứ mình hết nghèo, hết bỏ ruộng đồng mà tha hương cầu thực. Mà má ơi, hình như xáng múc ngay cái vàm sông, là mất luôn cái rặng ô môi nghen má.
Má ngưng nhịp võng. Lặng im. Cứ nhìn trân trân về phía vàm sông thấp thoáng những cánh hoa hồng phơn phớt trong buổi nắng sớm. Má hổng nói gì. Mấy con sáo sậu lẻ bạn bay dáo dác líu ríu bên trời. Rồi nó đậu bên thềm nhà. Con sáo sậu long đen mướt rượt. Cứ đi quanh đi quẩn trong ô gạch tàu đỏ vuông vức. Sáo sậu vốn dĩ nhát người. Không dưng nay nó bay về đậu chi thêm nhà. Sáo xa bầy, nên nó trơ trọi, tiếng sáo vì thế cũng sẽ bi thương. Nó rướn cổ mà kêu đến khản giọng. Kì vậy ta. Mà thôi, coi như tía về đó má. Mai giỗ ổng rồi heng. Bế Hai quầy quả đi vào chái bếp sau. Bóng Bế Hai khuất sau cái mành tre, thì bà mới lấy tau lau vội hàng nước mắt. Ô môi vẫn rụng cánh theo từng cơn gió.
Hồi đó bà làm giao liên, nhà lại nuôi quân. Ba má bà cứ thế bị mời lên ăn bánh uống trà với tụi địch miết. Cứ sau mỗi lần được thả về, ba bà lại thêm yếu sức, người chi chít vết đòn roi. Má bà thì nghiệt hơn. Tụi nó chỉ canh ngay cái bụng lum lúp mà đạp. Đạp tới chừng chảy máu ra đầy cái quần đen sờn cũ thì thả về. Mấy đứa em mới tượng hình cũng lần lượt mà ra đi theo dòng máu chảy.
Ba cắn răng kêu trời. Má nằm bẹp đâu chừng cả tháng mới gượng dậy. Nhưng ba má vẫn cứ nuôi quân. Ban đầu là nhận hai ba anh. Sau cất chòi ngoài ruộng, lấy lá che chắn kĩ càng. Nhìn xa bạt ngàn sóng lúa thì chỉ thấy một màu xanh. Không dễ để phát hiện. Chòi nằm ngay con rạch, hễ có động, thì mấy anh cứ thể mà lặng sát xuống rạch ẩn náu. Có lúc cao điểm chiến dịch thì cả chục anh lớp ngớp sát rạt trong căn chòi giữa ruộng.
Bà nên duyên cùng anh chồng đầu. Cũng chẳng phải yêu thương gì, nhưng là hồi đó ba má sợ lỡ có ngày tụi địch càn đại, thì bỏ bà trơ trọi. Bà mười bảy, lần đầu gá thân phận mình, tưởng là đò đã cập bến. Nhưng trong một lần đi chiến dịch sát vùng Tịnh Biên. Người chồng chẳng thể quay về, mãi mãi nằm lại bên dòng Thốt Nốt. Đồng đội chuyền tin về cho bà hay. Hồi đó, cái bụng bà cũng đã lum lúp.
Mà địch càn thiệt. Càn tan nát làng. Người đồng đội chuyền tin cõng bà trên lưng quay về cứ điểm. Bỏ lại phía sau thôn xóm cháy tàn cháy rụi. Bà đang ở tháng thứ bảy của thai kì. Cứ điểm báo về, làng lụi tàn hết, ba má bà cũng bị giết chết ngay trong đêm đó. Bà nghe tin mà ngã khụy. Cái bụng đau dữ dội. Hình như đứa nhỏ thúc. Có vài dòng máu rỉ ra từ bên dưới.
Trong cái lán hiu hắt ánh đèn dầu, bà nghe tiếng thúc giục mình rặn. Bà nghe tiếng ai đó nhắc nhớ về nỗi đau của má, về sự hy sinh của ba mình. Giọng người chuyển tin thủ thỉ. Cô phải sống, đứa bé phải sống. Phải chiến đấu cho chồng, cho ba má cô.
Ờ, bà phải sống. Phải chiến đấu. Cho tất thẩy những người đã nằm xuống. Bà không được gục ngã. Con của bà cần phải sống. Bà quơ tay túm tóc của một ai đó đứng gần cạnh mình. Bà ghì đầu, bà lấy hơi. Đau đớn, rã rời. Vang xa trên miệt đồng bưng mùi khói súng, tiếng ì đùng, và những ánh chớp vẫn lóe lên. Chừng khi nghe một tiếng khóc ré. Thì bà mới thở nhẹ mà lả người đi.
6.
Hai Chiến và Ba Đấu vẫn không về ngày giỗ ông. Ô môi tàn mùa, chỉ còn sót lại vài bông muộn mằn cố bám víu trên cành khẳng khiu. Bà lững thững ra ngồi sát vàm. Ông gặp bạn vui hông? Sao hồi đó ông nói chỉ cần đất nước tàn cuộc chiến tranh là ông hổng bao giờ bỏ tui một mình mà. Hay tại tui ưa càm ràm nên ông bỏ đi sớm. Ờ mà có gặp ba má tui ở dưới phải nói tui sống khỏe nha. Nói đám con mình nó giỏi lắm nha.
Thằng Hai Chiến nó giờ làm giám đốc công ty trên Sài Gòn nghen ông. Thằng Ba Đấu nó có cái hai căn nhà to lắm. Tội là tội con Bế Hai, cả một đời long đong gắn chặt với mình. Số khổ từ khi lọt lòng, chừng tới bây giờ vẫn mình ên nuôi tui. Nó hổng dám lấy chồng ông ơi. Nó sợ tui ương yếu thì lấy ai lo.
Hôm tết thằng Ba Đấu có xin chục công đất phía sau nhà để bán ra lấy tiền làm ăn. Mà thằng Hai Chiến nói là ít ra cũng phải chia hai. Đất của ông bà nội để lại mà. Con Bế Hai hổng có được chia phần. Tụi nhỏ kia nói nó hổng phải cháu nội ruột nên nhường cho nó căn nhà nhỏ này, coi như đã là tình nghĩa chị em. Tui nghe hết đó. Nhưng ngày tư ngày tết, tui hổng thèm làm um sùm, coi như một năm có mươi bữa sum vầy. Nhắm mắt để đó.
Nhưng hồi sớm này, tui lên ủy ban tui chứng cái giấy rồi, hổng ai tranh giành của ai được hết. Con nào cũng là con. Ông cũng ẵm bồng con Bế Hai từ khi lọt lòng mà. Mấy lần ông về sau mỗi bận chuyền tin đường dài là y như rằng chưa kịp dòm tới mặt tui ông đã lo đi kiếm con Bế Hai mà nựng nịu. Rồi chừng nó lớn lên, cũng là ông đưa đón đi học hay dạy dỗ chuyện khôn khéo ở đời. Vậy nên, mình cứ làm tròn bộn phận với nó nghen ông.
Vàm sông lao xao con sóng vỗ. Bà ngồi dựa góc ô môi. Gió chiều phả hơi nước từ lòng sông, mát rười rượi. Bà nhắm mắt mơ màng. Hình như ông đang nắm tay bà. Như cái hồi ông dẫn bà biệt xứ Nha Mân dìa tận Xà No lập thân. Trên cành ô môi cuối mùa. Đôi sáo sậu chí cha chí chách, hót điệu tương phùng, nghe ngọt cả một khúc sông.
Bà ra đi một chiều cuối tháng tư bên rặng ô môi. Giấc ngủ thật hiền. Khi người ta chưa kịp cho xáng vào múc con kinh Xà No. Khi mấy phần quà tặng của bên hội cựu chiến binh còn chưng đầy trên bàn thờ ông. Bế Hai khóc nức nở.
Lễ viếng vừa xong thì đêm hôm đó, Ba Đấu đòi bán chục công đất, chia cho phân nửa với Hai Chiến. Còn căn nhà Bế Hai cứ ở đấy. Khi nào chết thì tính tiếp. Vậy cho xong. Khỏi lòng vòng.
Hai Chiến gật gù. Đợi sau bốn chín ngày của má, bỏ bàn vong, thượng hình má lên tủ thờ, rồi hẵng bán. Vậy coi nó mới đặng.
_ Ủa mà hồi đó má có nói má để vàng ở đâu hông chị Bế Hai.
Hai Chiến thình lình hỏi Bế Hai.
_ Ờ chắc hổng có đâu. Hồi Ba Đấu nó nói làm ăn chi đó má vét hết vàng đưa cho nó rồi. Má với chị sống ở dưới này đâu xài gì nhiều. Chị may vá cũng đủ tiền hai má con sống qua ngày.
_ Trời, sao vụ này má không nói em, Ba Đấu chi đất lại mày…
Hai Chiến với Ba Đấu gầm gừ, từ nho nhỏ rồi tới lớn tiếng quát tháo. Đứa nhắc vàng. Đứa nhắc đất. Không dưng Bế Hai thèm như hồi má còn sống. Dẫu chỉ có hai má con lủi thủi chuyện không đẩu không đâu từ ngoài chợ đem dìa nhà mà đỡ buồn hơn chuyện gia đình um sùm như bây giờ. Tiếng ồn ào càng ngày càng lớn, nghe đâu hai thằng em đòi sớm mơi lên ủy ban thưa kiện nhau gì đó.
Bế Hai không quan tâm. Thở dài theo ngọn gió đêm. Bế Hai ngó lên bàn thờ. Ai rửa cái tấm hình thờ sao mà nụ cười của má buồn thắt thẻo vậy?
T.T