Phạm Văn Hoanh
(Vanchuongphuongnam.vn) – Tập thơ “Tình quê 1 – Xuân quê hương” của Câu lạc bộ thơ họ Phạm Quảng Ngãi do Nhà xuất bản Hội Nhà văn ấn hành vào tháng 4 năm 2021, có sự góp mặt của 42 tác giả là những người con, dâu, cháu họ Phạm, Quảng Ngãi, với gần 145 bài thơ chủ yếu viết về tình yêu và mùa xuân.
Đọc “Tình quê 1 – Xuân quê hương” ta nhận thấy ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh và đậm chất trữ tình, lúc mộc mạc đơn sơ, lúc lại sâu sắc và đậm chất nhân văn của những người từng trải bao sóng gió cuộc đời. Tình yêu quê hương trong “Tình quê 1 – Xuân quê hương” được diễn tả bằng những câu thơ đẹp:
Anh lại về với sông Vệ thân thương
Đò Ngọc Dạ chỉ còn là ký ức
Cây ngủ ngày có đêm đêm thao thức
Mà đường quê xanh mát tháng năm?
(Về với Vệ giang – Hương Đài)
Câu hỏi tu từ trong đoạn thơ trên nhấn mạnh sự tiếc nuối, mất còn, những nỗi niềm thương nhớ, kỷ niệm chia xa của tác giả đối với quê hương. Vì cuộc sống mà nhiều người phải xa quê. Ở nơi đất khách quê người họ vẫn canh cánh bên lòng về hình bóng quê nhà:
Lâu quá chưa về thăm cố hương
Day dứt lòng ta bao nhớ thương
Không ngăn sông núi sao xa cách
Tình quê lắng đọng kẻ tha hương.
(Cố hương – Phạm Văn Hoanh)
Những câu thơ giản dị, chân tình, nhưng có sức truyền cảm tin chắc sẽ được người đọc đón nhận. Xa quê, nhớ quê, lưu lạc giữa cõi bể dâu làm cho lòng người thêm đau đáu khi ngoái nhìn về một miền quê bình yên, ấm áp của ngày xưa.
Ta bỏ lại tình nhà bên gốc rạ
Vào phương Nam vùng đất gọi mời
Mai xa quê lòng sẽ nhớ em ơi
Lưỡi cày xé mảnh đất cằn loang loáng.
(Gửi lại tình quê – Phạm Ngọc Dũ)
Sự mượt mà và giàu hình tượng của những câu thơ trên, cũng giúp “Tình quê 1 – Xuân quê hương” sinh động, lột tả được những điều muốn nói, gởi cảm xúc của trái tim tác giả đến người đồng cảm. Những hoài niệm nhẹ nhàng, man mác, tưởng như gió thoảng mà nó lưu giữ suốt một đời người. Những kỉ niệm của một thời thương nhớ tưởng dễ phai nhưng cứ âm ỉ cháy hoài trong hồn thơ các anh.
U hoài sông chảy về đâu
Trà giang thương nhớ, nặng sâu ân tình
Hà Nhai đầy ắp mộng tình
Hàng cây năm cũ chùng chình dấu xưa.
(Với dòng sông Trà – Hoàng Thân)
Yêu quê hương tha thiết nhiều tác giả luôn mong muốn được quay về với cội nguồn, cha mẹ. Điều đó được thể hiện một cách sinh động trong các bài thơ “Nỗi nhớ Nghĩa Hành” (Phạm Ngọc Dũ), “Về lại Dốc Chò” (Nguyễn Mậu Công), “Hãy về Quảng Ngãi cùng anh” (Phạm Tấn Đường), “Nhớ Vệ giang” (Phạm Nhật Linh), “Về với quê mẹ” (Phạm Thanh Lương), “Tết nhà” (Trần Thu Hà), “Trà giang ơi” (Phạm Hồng My)… Tình cảm quê hương trong những bài thơ này chân thật, mộc mạc nhưng mãnh liệt thiết tha nên có sức lôi cuốn người đọc.
Mẹ là tất cả của đời con
Nhớ thuở ấu thơ mãi mãi còn
Ơn dưỡng dục tình sâu quá bể
Đức sinh thành nghĩa nặng tày non.
(Mẹ – Phạm Ngọc Cư)
Riêng Trần Thu Hà chạy về thăm cha, cảm xúc lại trào dâng:
Chiều nay con ở bên cha
Ngoài hiên vắng, bóng chiều tà còn vương
Lòng con dậy những yêu thương
Tóc cha nhuộm trắng màu sương hết rồi.
(Cha và con – Trần Thu Hà)
Những câu thơ trên với những hình ảnh chân thực và gợi cảm, Trần Thu Hà đã gợi lên trong lòng người đọc những cảm xúc về tuổi xuân của cha mẹ trôi qua mau.
Trong “Tình quê 1 – Xuân quê hương”, bên cạnh tình yêu quê hương và gia đình thì tình yêu lứa đôi cũng chiếm số lượng tương đối nhiều. Tình yêu lứa đôi trong tập thơ này là những hoài niệm man mác buồn với những vết sướt.
Đêm hẹn hò anh làm rớt nụ hôn
Anh vô tình hay em may mắn?
Em hối hả nhặt trong sương ướt
Ngọt ngào nào hơn vết sướt đầu tiên.
(Cho anh – Phạm Thị Thùy Vân)
Và:
Nghĩa cũ tình xưa dành giấu kín
Chôn sâu vào chốn thẳm tuyền đài.
(Thuyền xa – Phạm Liên Liên)
Hay:
Em đi mang những ưu phiền
Ta về bão tố thiên duyên
lỡ làng!
Mười năm sau gặp lại nàng
Ngỡ ngàng chạm mặt
mưa tràn lối qua…
(Trần Hữu Sơn – Duyên phần)
Có điều dễ nhận thấy trong tập thơ này là tình yêu có mối quan hệ mật thiết với mùa xuân. Mỗi khi nghe mùa xuân về con tim của các tác giả lại xao xuyến.
Em ơi xuân đã về chưa
Ta nghe nắng ấm như vừa sang đây
…
Và trong ánh mắt một chiều
Con tim ta cũng trót xiêu chữ tình.
(Con tim mùa xuân – Phạm Thảo)
Mùa xuân trong tập thơ “Tình quê 1 – Xuân quê hương” bình dị, thanh thoát, thắm đượm tình quê hương đất nước. Đọc các bài thơ: “Khi xuân về” (Phạm Tấn Đường), “Mỗi độ xuân về” (Phạm Đông Hưng), “Mùa xuân thắp sáng niềm tin” (Ung Văn Khánh), “Dáng xuân qua” (Phạm Nhật Linh), “Hội làng quê em” (Phạm Thanh Lương), “Xuân nồng” (Phạm Hồng My), “Mừng xuân Tân Sửu” (Phạm Trình), “Hương vị xuân” (Đồng Quang Vinh)… ta sẽ thấy được những tình cảm quê hương trân quý mà các tác giả đã gửi gắm vào thơ.
Đọc “Vui Tết” của Phạm Bá Hối ta thấy “Nỗi lòng nặng trĩu tình quê” của tác giả khi tết đến xuân về:
Xuân về tết đến vui sao
Trăm hoa đua nở, nào đào nào mai
Hương xuân dào dạt khó phai
Sắc xuân rực rỡ nhụy khai ngát lòng.
(Vui Tết – Phạm Bá Hối)
Đọc “Mỗi độ xuân về” của Phạm Đông Hưng ta sẽ thấy hiện lên một hồn thơ dịu dàng với tơ lòng vương vấn khác hẳn với cái rạo rực, đắm say của Phạm Thảo, cái “Nỗi lòng nặng trĩu tình quê” của Phạm Bá Hối:
Ngọt ngào giữa buổi cầm duyên
Mỗi loài hoa với nét riêng trữ tình
Trải qua những bước lưu sinh
Hoa và thơ vẫn mãi dành cho nhau.
(Mỗi độ xuân về – Phạm Đông Hưng)
Nói chung mỗi tác giả trong tập “Tình quê 1 – Xuân quê hương” viết về tình yêu và mùa xuân với một phong cách riêng. Nhưng dù là phong cách nào thì tập thơ của họ cũng mang lại cho người đọc những ấn tượng sâu đậm.
P.V.H
