(Vanchuongphuongnam.vn) – Sau khi “nữ hoàng nội y” người mẫu Ngọc Trinh vừa mãn hạn tù vì hành vi gây rối trật tự công công, báo Vietnamnet giật tít “Người Đẹp Ngọc Trinh Hoàn Lương”. Sau đó một số trang TTĐT đồng loạt đưa lại tin này.
Ảnh chụp từ báo Vietnamnet
Với Ngọc Trinh thì tôi chả ghét, nhưng cũng không ưa gì cô ấy, nhưng Báo Vietnamnet dùng hai chữ “hoàn lương” khiến cho nhiều độc giả, trong đó có tôi đều thấy rằng việc dùng từ này trong trường hợp của Ngọc Trinh là không chính xác, thậm chí là sai về ngữ nghĩa và thiếu tinh tế về mặt báo chí.
Theo nghĩa gốc, “hoàn lương” là trở lại với con đường lương thiện sau khi đã sống bằng nghề nghiệp phi pháp, tội lỗi thường dùng cho những người từng phạm tội nghiêm trọng hoặc hành nghề trái pháp luật như trộm cướp, giang hồ, buôn bán ma túy, mại dâm, hoặc các hoạt động gây tác hại nghiêm trọng và nguy hiểm cho xã hội. Khi một người “hoàn lương”, nghĩa là họ từ bỏ con đường tội lỗi, trở về làm người lương thiện, có ích cho cộng đồng và hội.
Trong khi đó, trường hợp của Ngọc Trinh hoàn toàn khác. Cô bị xử lý hình sự vì hành vi “gây rối trật tự công cộng” trong một buổi trình diễn mô tô, một hành vi mang tính bột phát, vô tình vi phạm quy định pháp luật nhưng không xuất phát từ bản chất hành nghề phi pháp hay tội phạm nguy hiểm. Gọi việc cô chấp hành án phạt và trở lại đời sống bình thường là “hoàn lương” là vô hình trung đã gán cho cô hình ảnh của một “người từng sống trong tội lỗi” hoặc từng là “giang hồ cải tà quy chính”, điều này vừa nặng nề, vừa sai lệch bản chất vụ việc.
Tôi nghĩ, ở góc độ báo chí, mà cả Phóng viên lẫn Biên tập viên và Thư ký tòa soạn đều đồng nhất cách giật tít đăng bài như vậy cho thấy sự dễ dãi trong việc sử dụng ngôn từ nhằm gây chú ý, mà quên mất yếu tố chính xác và tôn trọng nhân vật. Người ta nói, báo chí không chỉ truyền tải thông tin mà còn định hình nhận thức xã hội. vì vậy, việc lựa chọn từ ngữ cần thận trọng, nhất là với các khái niệm có sắc thái đạo đức như “hoàn lương”.
Theo quan điểm của một số nhà báo, nhà văn và cả tôi thì trong trường hợp này, nếu muốn thể hiện sự trở lại của Ngọc Trinh sau khi mãn hạn tù, tít báo có thể viết là “Ngọc Trinh trở lại sau biến cố”, “Ngọc Trinh tái xuất sau thời gian thi hành án” hoặc “Ngọc Trinh bắt đầu lại từ đầu”. Những tít trên vừa trung tính, vừa đúng bản chất sự việc. Ngôn từ không chỉ là phương tiện biểu đạt, mà còn là thước đo của sự chuyên nghiệp trong nghề báo.
Phùng Hiệu
